nhắc làm thế nào mà những quan điểm chiến lược về thế giới khác nhau
giữa Washington và Bắc Kinh có thể khiến họ đối đầu nhau, và làm thế nào
mà sự khác biệt đó có thể định hình xung đột khi nó xảy ra. Cả hai thủ đô
đều đồng ý rằng ngày nay điểm căng thẳng lớn nhất nằm ở Biển Đông. Để
hiểu được làm thế nào mà “sự tách rời” mang yếu tố chiến lược có thể dẫn
tới kết quả thảm khốc ở vùng biển này, chúng ta phải nhận thức đầy đủ quan
điểm của Trung Quốc ở khu vực.
Cách nhìn của Trung Quốc về các vùng biển xung quanh
Là kết quả của quá trình phục hồi quyền lực và ảnh hưởng vẫn đang diễn
ra của Trung Quốc ở Đông Á, từ quan điểm của Trung Quốc, vị thế của Mỹ
ở Tây Thái Bình Dương đang dần suy yếu. Các hành động của Trung Quốc
ở khu vực là nỗ lực nhằm đẩy nhanh quá trình thoái lui này, rõ ràng nhất là
tại Biển Đông.
Trong hàng thập niên, người Mỹ đã bỏ qua đại cục ở Đông Á, nhất là vì
những khó khăn trong nỗ lực “nhìn nhận bản thân tương tự như cách mà
người khác nhìn vào chúng ta”, nói như Robert Burns. Mọi Tổng thống từ
thời Nixon đều tin rằng Mỹ đang chào đón Trung Quốc tham gia vào trật tự
chính trị và kinh tế toàn cầu. Nhưng như Kissinger đã thẳng thắn nói, mọi
lãnh đạo Trung Quốc ông từng gặp đều tin chiến lược của Mỹ là “ngăn
chặn” Trung Quốc. Ngược lại, sự diễn giải thực dụng một cách thái quá của
Trung Quốc về những dự định của Mỹ chỉ giúp tăng tốc chiến lược “xoay
trục” từ châu Âu và Trung Đông sang châu Á của chính quyền Obama, một
chiến lược đã được công bố rộng rãi. Cựu Ngoại trưởng Hillary Clinton mô
tả sự dịch chuyển này vào năm 2011: “Cam kết hậu Thế chiến II của chúng
ta nhằm xây dựng một mạng lưới thể chế và quan hệ xuyên Đại Tây Dương
toàn diện cũng như lâu dài đã được đền đáp xứng đáng - và vẫn đang tiếp
tục như thế. Thời điểm đã chín muồi để nước Mỹ tiến hành những cam kết
tương tự như một cường quốc ở Thái Bình Dương.”
Tác động của tuyên bố này đối với Trung Quốc không khó đoán, xét tới tư
duy chính trị thực dụng của các lãnh đạo quốc gia này và cũng khó có thể bỏ
