được chứng minh là một sự tái cân bằng đúng lúc trước Thế chiến I và
giúp kéo dài ảnh hưởng của Anh trong các vấn đề quốc tế.
Bài học 4: Lựa chọn đúng thời điểm là tối quan trọng. Cơ hội
thường xuất hiện bất ngờ và biến mất không hề báo trước. Thủ tướng
Salisbury đã bày tỏ nhận định sâu sắc của mình về vấn đề này. Nếu các
lãnh đạo Anh kết luận vào năm 1861, sự trỗi dậy của một bá chủ ở lục
địa châu Mỹ sẽ tạo ra một mối đe dọa không khoan nhượng đối với
những lợi ích cốt lõi của Anh, sự lựa chọn thông minh khi đó có lẽ là
tiến hành can thiệp dưới danh nghĩa hỗ trợ lực lượng Liên minh Miền
nam trong Nội chiến Mỹ và ‘làm giảm” sức mạnh của Mỹ xuống mức
“có thể kiểm soát được”. Nếu Anh làm vậy, hoàn toàn có khả năng vào
đầu thế kỷ XX sẽ xuất hiện hai quốc gia yếu, có thể là đối thủ của nhau
hay thậm chí tiến hành chiến tranh với nhau trên các vùng lãnh thổ của
Mỹ. Dưới những điều kiện như vậy, cùng với sự kiểm soát mặt biển và
một vị thế an toàn ở Canada, Anh có thể chứng kiến hai nước Mỹ ít yêu
sách hơn trong các tranh chấp lãnh thổ ở Venezuela, Alaska, và những
nơi khác. Tuy nhiên, trong lịch sử của các quốc gia, cũng như trong đời
sống cá nhân, cơ hội bị bỏ lỡ không bao giờ quay trở lại.
Mỗi cá nhân phải đối mặt với một câu hỏi hóc búa rằng liệu có nên tiến
hành một hành động can thiệp mang tính phòng ngừa nếu phải lựa chọn hay
không, tuy nhiên câu hỏi này lại trở nên khó chịu gấp bội trong trường hợp
các quốc gia dân chủ. Khi cái giá của can thiệp là thấp nhất và hiệu quả
mang lại là cao nhất, sự cần thiết phải can thiệp trở nên mù mờ và không
chắc chắn. Ở thời điểm mà sự cấp bách của hành động can thiệp là rõ ràng
đối với tất cả các bên, khi sự hỗ trợ hoặc phê chuẩn của họ là cần thiết, cái
giá của hành động can thiệp hiệu quả đã tăng lên, đôi khi tới mức khiến cho
sự can thiệp không còn chấp nhận được. Đối với các chính phủ, đặc biệt là
các chính phủ dân chủ, trong đó hành động can thiệp phải được nhiều đảng
phái khác nhau chấp thuận trước khi được phép tiến hành, câu hỏi hóc búa
này đã khiến cho cán cân hành động lệch hẳn sang trì hoãn hơn là can thiệp -
