cố của tôi Ernest May đã liên tục nhấn mạnh, sự khác biệt dù nhỏ nhất cũng
quan trọng không kém sự tương đồng
.
Thế kỷ XXI thật sự tạo ra những vấn đề có một không hai (và cuốn sách
này lập luận rằng quy mô, tốc độ và mức độ trỗi dậy của Trung Quốc là
chưa từng có tiền lệ trong một số phương diện quan trọng), tất cả đều có
những trường hợp tương tự trong quá khứ - đặc biệt là những ví dụ trong Hồ
sơ các Trường hợp Bẫy Thucydides. Với tư cách là người áp dụng Lịch sử
Ứng dụng có ảnh hưởng nhất thời hiện đại, Henry Kissinger đã cảnh báo:
“Dĩ nhiên, lịch sử không phải là một cuốn sách dạy nấu ăn giới thiệu những
công thức chưa được kiểm nghiệm.” Lịch sử có thể “soi sáng hệ quả của
hành động trong những tình huống có thể so sánh được”, nhưng “mỗi thế hệ
phải tự mình khám phá tình huống cụ thể nào có thể mang ra so sánh trên
thực tế”.
Câu hỏi thứ hai mà hội đồng Nhà Trắng nên hỏi là: nước Mỹ đã tiến tới
thứ gọi là “thách thức Trung Quốc” như thế nào? Những gì mà chúng ta thấy
ngày nay chỉ là một bức ảnh chụp vội. Vậy còn toàn bộ bộ phim đã đưa
chúng ta tới thời điểm hiện nay? Xác định được địch thủ hiện tại dựa trên
một nhận thức dài hơi hơn có thể giúp gỡ rối những phức tạp của vấn đề. Nó
cũng nhắc nhở chúng ta rằng thậm chí khi rắc rối đã được “giải quyết”, các
vấn đề căn bản vẫn có thể tồn tại thêm nhiều năm nữa. Xem xét lại chuỗi các
sự kiện đã mang chúng ta tới thời điểm hiện tại sẽ giúp các nhà hoạch định
chính sách kháng lại xu hướng chỉ tập trung vào những thứ trước mắt, cái gì
đã qua rồi thì cho nó qua, hay chỉ cần nhìn về tương lai của người Mỹ nói
chung để tìm kiếm ngay câu trả lời cho câu hỏi: Phải làm gì?
Câu hỏi thứ ba: liệu các quốc gia liên quan khác có nhận thức được sự
việc theo cùng xu hướng phát triển như Mỹ hay không? Sử gia xuất sắc
Michael Howard đã lưu ý: “Mọi thứ mà chúng ta tin tưởng ở hiện tại dựa
vào những gì mà chúng ta tin tưởng ở quá khứ.” Các nhà hoạch định chính
sách không những có nghĩa vụ phải hiểu rõ tính chất lịch sử của vấn đề mà
họ đang đối mặt trước khi hành động - mà họ còn phải cố gắng nắm rõ được
các đối tác bên ngoài hiểu lịch sử đó như thế nào.
