tâm lý được-hoặc-mất không thể thỏa hiệp: “Nếu Mặt trời không mọc, có
nghĩa là nó đang lặn”?
Người bảo vệ tự xưng của Chính sách Mở cửa coi các tham vọng và hành
động của Nhật Bản là không thể chấp nhận được. Như sử gia Paul Kennedy
đã nói, nước Mỹ không có lựa chọn nào khác ngoài việc phải đáp trả sự
hung hăng của Nhật Bản, “coi đây là mối đe dọa tới Chính sách Mở cửa mà
về lý thuyết, phong cách sống của người Mỹ hoàn toàn phụ thuộc vào chính
sách đó”. Sự đáp trả của Mỹ bắt đầu bằng các biện pháp kinh tế chứ không
phải là quân sự. Đầu tiên, Mỹ áp đặt cấm vận lên các mặt hàng sắt vụn chất
lượng cao và nhiên liệu máy bay xuất khẩu sang Nhật Bản. Sau đó,
Washington tăng cường chế tài bằng cách thêm vào danh sách hạn chế các
mặt hàng nguyên liệu thô quan trọng như sắt, đồng thau, đồng đỏ - và cuối
cùng là dầu mỏ.
Lệnh cấm vận do Tổng thống Franklin D. Roosevelt ban bố vào tháng 8
năm 1941 như giọt nước làm tràn ly. Như một nhà phân tích hàng đầu đã
giải thích, “mặc dù dầu mỏ không phải là lý do duy nhất khiến cho quan hệ
trở nên xấu đi, nhưng một khi nó đã được sử dụng như vũ khí ngoại giao, sự
thù địch là điều không thể tránh khỏi”. Tuyệt vọng, các nhà lãnh đạo Nhật
Bản đã chấp thuận kế hoạch tiến hành cuộc tấn công quyết định mang tính
phủ đầu vào Trân Châu Cảng. Người lên kế hoạch cho các cuộc tấn công,
Đô đốc Isoroku Yamamoto, nói với chính phủ Nhật rằng: “Trong vòng sáu
tháng đến một năm đầu tiên sau khi chiến đấu với người Mỹ và người Anh,
tôi sẽ cực kỳ quyết liệt, và tôi sẽ cho các ngài thấy những chiến thắng nối
tiếp nhau.” Tuy nhiên ông cũng cảnh báo: “Nếu chiến tranh phải kéo dài từ 2
tới 3 năm, tôi không dám tự tin rằng chúng ta sẽ giành chiến thắng cuối
cùng.”
Các nhà hoạch định chính sách Mỹ đã thật sự bị sốc bởi thứ mà họ gọi là
một cuộc tấn công vô cớ từ phía Nhật Bản. Tuy nhiên, để đất nước rơi vào
tình huống bất ngờ sâu sắc đến như vậy, không ai khác ngoài chính họ phải
chịu trách nhiệm. Chỉ cần họ dành một buổi trưa để đọc Thucydides và nghĩ
về những hệ quả mà Nghị quyết Megara của Athens đã gây ra, hay nghiền
