Anh đối đầu với Cộng hòa Hà Lan
Từ giữa đến cuối thế kỷ XVII
Trong suốt “thời kỳ hoàng kim” của Cộng hòa Hà Lan nửa đầu thế kỷ
XVII, nước này nổi lên như cường quốc biển hàng đầu châu Âu, thống trị
ngành thương mại, đóng tàu và tài chính. Tuy nhiên, với một lực lượng hải
quân phát triển nhanh chóng, một nước Anh đang trỗi dậy lập tức thách thức
vị thế thống trị của Cộng hòa Hà Lan và mạng lưới thương mại tự do của
nước này. Cả hai đều coi quá trình đối đầu với nhau là vấn đề mang tính
sống còn. Như học giả Anh George Edmundson đã nhận định, mỗi quốc gia
“theo bản năng xem vận mệnh của mình gắn liền với biển, và thống lĩnh mặt
biển là điều cần thiết với sự tồn vong của quốc gia”. Cả hai đều tin rằng chỉ
có hai sự lựa chọn trong trò chơi có tổng bằng không này: “Hoặc là một
trong hai phải chịu khuất phục trước bên còn lại, hoặc là đối đầu bằng sức
mạnh thông qua chiến tranh.”
Vị thế của Cộng hòa Hà Lan trong thế kỷ XVII dựa trên hai trụ cột: tự do
thương mại và tự do hàng hải. Một thế giới “không có đường biên” cho phép
nước Hà Lan bé nhỏ có thể biến năng suất lao động cao và tính hiệu quả trở
thành sức mạnh chính trị và kinh tế bên ngoài biên giới quốc gia - một nỗ
lực mà London cho rằng ảnh hưởng tới lợi ích của mình. Như nhà khoa học
chính trị Jack Levy đã bình luận: “Có một niềm tin phổ biến ở Anh cho rằng
sự thành công về kinh tế mà Hà Lan có được là dựa trên sự bóc lột và lợi
dụng nước Anh.”
Trong suốt nửa đầu thế kỷ, Anh quá yếu để có thể thách thức trật tự mà
Hà Lan đang giữ thế thống trị. Thế nhưng sự oán giận của Anh vẫn không
ngừng gia tăng và từ năm 1649 cho tới 1651, London gia tăng gấp đôi số
lượng tàu chiến từ 39 lên tới 80 thuyền lớn, gần bằng số lượng tàu của đối
thủ. Với sức mạnh ngày càng lớn, London bắt đầu tuyên bố chủ quyền tại
các vùng biển xung quanh quần đảo Anh và vào năm 1651, thông qua Đạo
luật Hàng hải đầu tiên, cho phép nước này được toàn quyền điều chỉnh quan
hệ thương mại với các thuộc địa và ra chỉ thị rằng hàng hóa thương mại của
Anh phải được chuyên chở bằng các tàu của Anh. London biện minh cho
