khái, còn hơn sống mà mang chữ đầu Tây » và thống thiết phủ dụ quân dân
: « Chúng ta cứ làm hết sức mình, việc không thành âu cũng lòng trời, ta
không có gì mà phải tủi thẹn với vong linh các vị tiền nhân ».
Tuy nhiên, quân cướp nước vẫn có trăm ngàn thủ đoạn để chiếm đoạt,
độc hại nhất vẫn là kế sách mua chuộc đám tay sai, đem bã vinh-hoa hứa
hẹn làm mồi cám dỗ lung lạc dân tình, song song với sự đàn áp để đặt ách
thống trị. Do đó, lực-lượng kháng chiến của ta ngày một tiêu hao, cụ Thủ
khoa Huân bị bắt bị đày đôi ba lượt. Thiên-hộ Dương từ trần, Trương Định
bị hại về tay tên lãnh binh Huỳnh Công Tấn. Và rồi Âu-dương-Lân cũng
chịu chung số phận bi đát rơi vào tay tổng đốc Lộc và bọn nha trảo khuyển
ưng !
Đã sa cơ bị bắt sống, ông vẫn khẳng khái không chịu cúi đầu khuất
phục.
Hết Tổng đốc Lộc dọa nạt, rồi đến Tôn thọ khuyên dỗ, trước bao lời
đường mật xui giục ông hãy trở mặt về theo chánh-quyền mới, ông quắc
mắt bảo : « Ta chỉ có một con đường đã chọn : hoặc đánh đuổi được bọn
ngươi, hoặc chết đi đền nợ núi sông, hầu khích-lệ đàn hậu sanh noi theo cứu
nước, giữ nước nêu cao tinh-thần dân tộc ».
Bị mắng như tát nước vào mặt, đám tay sai của Pháp cả giận, khép án
tử hình ông.
Một sáng tinh sương khoảng tháng 4 năm 1868, Âu dương Lân bị hành
quyết tại mé sông Mỹ-Tho. Dân chúng Định-Tường được chứng kiến,
người người đều xúc cảm khóc thầm.
Người xưa đã khuất, nhưng tinh anh bất tử với thế gian. Tên tuổi Âu
dương Lân đã đi vào lịch sử. Bao giờ những Nguyễn hữu Huân, Võ duy
Dương vẫn được các thế hệ muôn đời chiêm ngưỡng, thì Âu dương Lân
cũng chói lọi vàng son trang sử Việt trong ngày Định-Tường thất thủ.
