Nhiều khi nhà cầm quyền Pháp đến tận nhà cụ mà tặng lễ vật và
khuyến-khích cụ trở lại nhậm chức. Nhưng cụ một mực từ chối và âm thầm
mượn chén độc dược mà chấm dứt cuộc đời. Lúc bấy giờ, trong Nam,
người ta có câu hát như vầy :
Lớp sau Thanh-Giản tiếng đồn,
Là Phan hiển-Đạo với Tôn-thọ-Tường.
Ông thời nho-nhã văn-chương,
Ông thời thi-phú tốt đường diệu công.
Ông về thác Vĩnh kim đông,
Ông ra giúp nước bụng đồng tương tri,
Một còn, một mất trọn nghì,
Ngàn thu bia tạc Nam-Kỳ danh nho.
Hiện nay mồ mả của cụ và gia-quyến vẫn còn tại ấp Vĩnh-Hòa, xã
Vĩnh-Kim, quận Long-Định, Định-Tường.
Cháu chắt bên ngoại của cụ ngày nay là nhà học giả Trần-văn-Khê, còn
đang ở hải ngoại, Trần-văn-Trạch nghệ sĩ và các người cô.
Chúng tôi có đến viếng mộ cụ dâng hương, xem qua mấy dòng mộ chí,
lòng luống bâng khuâng cảm khái.
Mộ cụ nằm tại ấp Vĩnh-Hòa, xã Vĩnh-Kim, quận Long-Định, tỉnh
Định-Tường, bằng đá ong. Tấm mộ bia bằng một tảng đá trắng cao 1th20,
ngang 6 tấc, dày 1 tấc, khắc mấy dòng chữ Hán :
« Công húy Hiển-Đạo, tánh Phan-thị, dĩ tiến sĩ ly quan chí Định-
Tường học-chính. Tự Đức niên, Pháp-lan khâu quốc thông vang, công bất
khuất, tử táng ư Vĩnh-kim-đông chi-hương. Ô hô ! Sĩ cùng kiến tiết nghĩa,
thế loạn thức trung thần Đường cử nhân Phan-bộ-Tam ».
Ngậm ngùi đứng trước mộ phần của bậc vĩ nhân một đời giữ chữ thanh
bạch ái quốc trung quân, nêu gương hậu thế, mặc dù cụ đã thác nhưng tên
tuổi vẫn còn sống mãi với non sông.
