Một số quyết định phân bổ nguồn lực kiểu này đưa đến những hậu quả
đáng tiếc. Ví dụ, các nhà lập sách của chính phủ Liên Xô không coi kiểm
soát sinh đẻ là vấn đề cần được ưu tiên của nền kinh tế. Lẽ ra, chính phủ
Xô-viết lẽ ra có thể sản xuất dụng cụ tránh thai. Bất kỳ nước nào có khả
năng xây dựng tên lửa đạn đạo xuyên lục địa đều có thể sản xuất thuốc
tránh thai, hoặc ít nhất là bao cao su. Nhưng tránh thai đơn giản không phải
là nơi mà các quan chức chính phủ chọn để đầu tư các nguồn lực quốc gia.
Chính vì thế, phá thai được coi là giải pháp kế hoạch hóa gia đình duy nhất.
Trong giai đoạn đó, ở Liên Xô, cứ một người sinh con sẽ có khoảng hai
người phá thai. Khi Liên bang Xô-viết sụp đổ, các dụng cụ tránh thai của
châu Âu mới được lưu hành phổ biến và tỷ lệ nạo phá thai ở khu vực này
đã giảm một nửa.
Ngay cả ở những nước tư bản, các chính trị gia cũng có thể lãng phí
nguồn lực. Gần đây, tôi có phỏng vấn một chuyên gia kỹ thuật về các kế
hoạch xây dựng máy gia tốc phân tử tốc độ cao của chính phủ hồi đầu
những năm 1990 (một ví dụ hay về nghiên cứu cơ bản). Kế hoạch này sẽ
tạo thêm nhiều việc làm và mang lại nguồn tiền trợ cấp từ liên bang cho bất
cứ nơi nào được chọn làm vùng dự án. Hai địa điểm đứng đầu danh sách
được chọn là bắc Illinois và Texas. Theo vị chuyên gia mà tôi nói chuyện,
Illinois phù hợp hơn, bởi vì ở đó đã có một nhà máy gia tốc phân tử và một
phòng thí nghiệm liên bang lớn. Nó là nơi duy nhất mà phần lớn hạ tầng cơ
sở khoa học đã được bố trí phù hợp. Mặc dù vậy, dự án này vẫn được đặt
tại Texas. “Tại sao lại vậy?” Tôi hỏi. Anh chàng nhìn tôi như thể tôi là một
thằng ngốc, rồi trả lời: “Bởi vì George Bush là tổng thống,” cứ như thể
không còn lý do nào giải thích rõ ràng hơn, chính xác hơn việc đặt một máy
gia tốc phân tử khổng lồ ở Texas. Cuối cùng, sau khi chi khoảng 1 tỷ đô-la,
chính phủ đã phải từ bỏ dự án này.
Khu vực tư nhân luôn phân bổ các nguồn lực đến nơi mang lại lợi nhuận
cao nhất. Trong khi đó, chính phủ lại phân bổ các nguồn lực đến bất kỳ nơi
nào phương thức chính trị nhắm đến. Hãy xem một bài báo được đăng trên
