người được trao giải Nobel Kinh tế năm 1982, đã chứng minh các công ty
và hiệp hội nghề nghiệp thường lấy quy định làm công cụ để nâng cao lợi
ích riêng.
Chúng ta hãy cùng xem ví dụ về chiến dịch lập pháp được thực hiện gần
đây ở bang Illinois. Cơ quan lập pháp đang phải chịu áp lực ban hành các
yêu cầu cấp bằng nghiêm ngặt đối với thợ sơn sửa móng tay. Đây có phải là
một chiến dịch vận động hành lang nền tảng do các nạn nhân bị sơn cắt
móng tay hỏng đứng lên khởi sướng không? Không hoàn toàn. Việc vận
động hành lang là do Hiệp hội Thẩm mỹ bang Illinois đại diện cho những
spa và thẩm mỹ viện không thích cạnh tranh với một số lượng lớn những
người nhập cư mới phất thực hiện. Cuối những năm 1999, số thẩm mỹ viện
sơn sửa móng tay tăng 23% chỉ trong vòng một năm với tỷ lệ chiết khấu rất
thấp chỉ có 6 đô-la dành cho thợ sơn sửa so với 25 đô-la trong một thẩm mỹ
viện có đầy đủ dịch vụ. Các yêu cầu cấp phép nghiêm ngặt hơn và thường
bỏ qua những nhà cung cấp dịch vụ hiện tại khiến chi phí mở một thẩm mỹ
viện mới tăng cao nhằm mục đích hạn chế cạnh tranh gay gắt.
Milton Friedman chứng minh điều tương tự đã xảy ra với quy mô lớn
hơn vào những năm 1930. Sau khi Hitler lên cầm quyền, rất nhiều chuyên
gia và nhà khoa học của Đức và Áo chạy sang Mỹ. Để hạn chế hoạt động
của những người mới nhập cư, nhiều ngành nghề đã dựng nên các rào cản
không thật sự liên quan đến chất lượng dịch vụ như yêu cầu về thẻ căn
cước hay những bài kiểm tra ngoại ngữ. Theo Friedman, số bác sĩ nước
ngoài được phép hành nghề ở Mỹ trong năm năm kể từ sau năm 1933 bằng
số bác sĩ được phép hành nghề trước đó 5 năm - điều này sẽ là không thể
nếu các yêu cầu cấp bằng tồn tại với mục đích lọc ra những bác sĩ không đủ
phẩm chất nhưng sẽ là hoàn toàn có thể nếu các yêu cầu cấp bằng được sử
dụng để hạn chế số bác sĩ nước ngoài được phép hành nghề.
So với các nước khác trên thế giới, những quy định được áp dụng cho
nền kinh tế Mỹ tương đối mềm mỏng. Thực tế đáng buồn ở các nước đang
