Tuy nhiên, các thị trường tài chính làm được những việc mà không phải
thị trường nào cũng làm được: phân bổ tư bản theo hướng hữu ích mặc dù
có thể không hoàn hảo. Tư bản chảy vào nơi mang về lợi nhuận cao nhất,
chứ không phải vào những doanh nghiệp được những quan chức hàng đầu
hay người có quan hệ mật thiết với họ điều hành. Chính phủ có thể là bạn,
nhưng cũng có thể là kẻ thù của thị trường. Các quan chức có thể làm rối
tung thị trường tài chính bằng gánh nặng thuế quá mức và những quy tắc
nghiệt ngã, bằng cách chuyển tư bản thành những dự án mà họ đặc biệt
quan tâm, hay bằng cách từ chối phá hủy để công cuộc kiến tạo không thể
diễn ra theo những cách mang lại hiệu quả cao. Hoặc, chính phủ có thể giúp
các thị trường tài chính hoạt động hiệu quả hơn: bằng cách tối thiểu hóa
gian lận, tăng cường tính minh bạch của hệ thống, sáng tạo và đẩy mạnh
khung pháp lý mới, cung cấp các hàng hóa công giúp giảm chi phí hoạt
động của doanh nghiệp, và v.v... Một lần nữa, trí khôn nằm ở khả năng chỉ
ra sự khác biệt.
Tất cả đều tỏ ra tốt đẹp. Nhưng làm thế nào để một người trở nên giàu có
trên thị trường? Một trong những đồng sự của tôi ở tạp chí The Economist
đã gợi ý tôi nên đặt tên cuốn sách này là Bạn đã đủ giàu chưa? Ông lý luận
là hầu hết mọi người sẽ trả lời chưa và lôi ngay quyển sách ra khỏi giá.
Đáng tiếc, tôi không phải là một người cuồng tín, hoàn toàn tin vào những
chiến lược bất khả bại để đạt được sự giàu có. Giống như các chương trình
giảm cân kỳ diệu trái ngược gần như hoàn toàn những kiến thức mà chúng
ta biết về sức khỏe và dinh dưỡng, những kế hoạch làm giàu thần tốc cũng
đi ngược lại những quy luật kinh tế cơ bản nhất.
Tôi xin phép bắt đầu bằng một ví dụ. Giả sử bạn đang mua một ngôi nhà
gần công viên Lincoln, Chicago. Sau rất nhiều tuần tìm kiếm, bạn biết, một
ngôi nhà xây bằng đá cát kết nâu ba tầng có giá khoảng 500 nghìn đô-la.
Vài ngôi nhà khác trị giá 450 nghìn đô-la nhưng cần sửa chữa đôi chút.
Cũng có một số ngôi nhà khác trị giá 600 nghìn đô-la, vì được trang bị
