dậy sau khi bất tỉnh, tôi tin chắc con số trước tiên ông ta sẽ hỏi là tổng sản
phẩm quốc nội, hay GDP. GDP thể hiện giá trị của tất cả những hàng hóa
và dịch vụ mà một nền kinh tế sản xuất ra, nó là tổng giá trị thị trường của
tất cả hàng hóa, dịch vụ mà chúng ta sản xuất và cung cấp. Khi các dòng tít
tuyên bố nền kinh tế tăng trưởng 2,3% trong một năm cụ thể nào đó, thì đó
chính là mức tăng GDP. Nó có ý nghĩa đơn giản là, chúng ta, với tư cách
một quốc gia đã sản xuất được thêm 2,3% hàng hóa và dịch vụ so với năm
trước đó. Tương tự, nếu chúng ta nói giáo dục công thúc đẩy tăng trưởng
kinh tế, nghĩa là chúng ta đang ám chỉ giáo dục công làm tăng tốc độ tăng
trưởng GDP. Hay nếu có người hỏi chúng ta năm 2002, một nước châu Phi
có thịnh vượng hơn so với năm 1999 không, câu trả lời của chúng ta sẽ bắt
đầu với tình hình GDP trong suốt thập kỷ đó.
Chất lượng cuộc sống của chúng ta có thể được đo bằng số lượng hàng
hóa và dịch vụ mà chúng ta sản xuất ra không? Có và không. Chúng ta sẽ
bắt đầu bằng “có” và chuyển sang “không” trong phần sau của chương này.
GDP là một thước đo hạnh phúc khá chuẩn xác vì hai lý do: (i) khả năng
tiêu thụ của chúng ta bị giới hạn bởi khả năng sản xuất; (ii) chúng ta tiêu
thụ trực tiếp những hàng hóa này hoặc bán đi để mua hàng hóa sản xuất ở
nơi khác. Mỗi người dân trong một đất nước có GDP bình quân đầu người
1.000 đô-la không thể tiêu dùng 20 nghìn đô-la. Vậy chính xác, 19 nghìn
đô-la giá trị hàng hóa và dịch vụ kia đến từ đâu? Chi tiêu gia đình có thể sai
lệch so với thu nhập gia đình. Tương tự, khả năng tiêu thụ có thể sai lệch so
với những gì chúng ta sản xuất trong những khoảng thời gian ngắn. Tuy
nhiên, trong dài hạn, hai chỉ số trên có xu hướng gần như đồng nhất.
Tôi phải đưa ra hai đánh giá quan trọng. Thứ nhất, chúng ta quan tâm
đến GDP thực tế, con số đã được điều chỉnh có tính đến lạm phát. Ngược
lại, GDP danh nghĩa là con số chưa được điều chỉnh so với lạm phát. Nếu
GDP danh nghĩa tăng 10% trong năm 2002, nhưng tỷ lệ lạm phát cũng là
10%, thì thực chất, chúng ta không sản xuất được thêm bất cứ thứ gì.
Chúng ta chỉ bán cùng một lượng sản phẩm ở mức giá cao hơn và điều đó
