CEO của Starbucks tôi cũng không biết, tôi có thể chắc chắn ông ta (bà ta)
không sử dụng phần lớn thời gian trong ngày đuổi bắt các thư ký hấp dẫn
quanh văn phòng không? Thật tệ, trả lời những câu hỏi này còn khó hơn
việc làm quản lý cho một cửa hàng của Burger King.
Giải pháp mới trong những năm gần đây là sử dụng quyền chọn cổ phiếu
như một công cụ tưởng thưởng cho công sức quản lý. Công cụ này có vai
trò tương đương với tấm biển cạnh máy đếm tiền mà tôi đã nhắc ở phần
đầu. Các CEO và nhà quản lý có vị trí quan trọng sẽ nhận phần thưởng cho
công sức điều hành dưới hình thức quyền chọn cổ phần trong công ty.
Quyền chọn cổ phần giúp người nhận mua cổ phiếu của công ty trong
tương lai với một mức giá đã định trước nào đó, chẳng hạn 10 đô-la/cổ
phiếu. Nếu công ty làm ăn thuận lợi, sinh lợi cao và cổ phiếu hoạt động tốt,
chẳng hạn lên đến mức giá 57 đô-la/cổ phiếu thì những quyền chọn kia rất
đáng giá (Khi đó, người nhận quyền chọn có thể mua cổ phiếu với giá 10
đô-la trong khi nó đang được bán trên thị trường tự do với giá 57 đô-la.)
Ngược lại, nếu cổ phiếu của công ty giảm xuống còn 7 đô-la, những quyền
chọn này cũng không còn giá trị. Người nhận quyền chọn sẽ chẳng được lợi
gì nếu mua cổ phiếu với giá 10 đô-la trong khi có thể mua nó trên thị
trường tự do với giá rẻ hơn 3 đô-la. Mục đích chính của cơ chế thưởng này
là sắp xếp sao cho động cơ khuyến khích CEO ngang bằng với quyền lợi
của các cổ đông. Nếu giá cổ phiếu tăng, CEO sẽ giàu có hơn và tất nhiên,
các cổ đông cũng vậy. Đây không phải là một chiến lược hoàn hảo, các
CEO có thể lạm dụng trò chơi quyền chọn bằng nhiều cách (giống như các
nhân viên thu ngân có thể tìm ra những cách mới để ăn cắp tiền từ máy
đếm tiền), nhưng nó rất có ý nghĩa. Nếu tôi không biết tên vị CEO của
Starbucks, tôi thật sự hy vọng ông ta (bà ta) nắm trong tay nhiều quyền
chọn.
Chiến lược này cũng được áp dụng để khuyến khích ban giám đốc -
những thành viên được các cổ đông bầu ra để điều hành công ty. Theo một
nghiên cứu của công ty tư vấn McKinsey & Company, việc các giám đốc
