Gomez hỏi, hai người đã chung đường từ bao lâu rồi.
Ông không rõ, Bonpland nói. Cả cuộc đời rồi. Cũng có thể lâu
hơn.
Tại sao ông gánh lên vai chuyện ấy ?
Bonpland nhìn anh với cắp mắt ngầu đỏ.
Tại sao ông gánh lên vai chuyện ấy ? Tại sao làm trợ lý...
Không phải trợ lý, Bonpland nói. Mà là cộng tác viên.
Vậy thì tại sao ông vẫn ở lại làm cộng tác viên cho ông ta, mặc
cho mọi gian khổ và đã chừng ấy năm liền ? Bonpland nghĩ ngợi. Vì
nhiều lý do.
Ví dụ ?
Thật ra thì ông chỉ luôn muốn biến khỏi La Rochelle, Bonpland
nói. Rồi thì việc nọ đẻ việc kia. Thời gian trôi qua mau một cách vô
lý.
Đó không phải là câu trả lời, Gomez nói.
Ông phải đi băm xương rồng. Bonpland quay đi và thoăn thoắt
trèo lên cao.
Trong lúc đó Humboldt trèo xuống hầm mỏ Taxco. Trong
nhiều ngày, ông quan sát, công việc khai thác bạc, kiểm định đóng
ván xây tường lò, gõ đá và chuyện trò với các đốc công. Với chiếc
mặt nạ và đèn đi lò, trông ông như con ma. Ông cứ xuất hiện ở đâu
là công nhân sụp xuống lạy và cầu cứu Chúa. Nhiều lần các đốc
công phải cứu ông khỏi bị công nhân ném đá.
Ông khâm phục nhất sự lanh trí của công nhân khi ăn cắp.
Không ai được vào giỏ thang kéo trước khi bị khám xét kỹ càng. Vậy
mà họ luôn tìm ra cách giấu đem về vài viên quặng. Humboldt xin
