Occams razor,
Gauss nói
(Occam's razor (dao cạo của Occam): một nguyên tắc
tối giản trong khoa học, khuyên nên ưu tỉên lý luận đơn giản nhất trong các lý luận cùng để giải
thích một sự việc, gọi theo triết gia Anh Wílliam of Occam (1285-1349).
Cần hạn chế đến
mức thấp nhất số lượng cần thiết các giả thuyết đủ để giải thích một
sự việc. Ngoài ra, tuy không gian trống rỗng, nhưng uốn cong. Các
vì sao di chuyển trong một vòm cầu cực kỳ bí hiểm.
Lại chuyện ấy, Humboldt nói. Hình học thiên thể. Ông ngạc
nhiên là một người như Gauss lại đi theo chủ thuyết kỳ dị ấy.
Không phải thế, Gauss nói. Ông đã quyết định từ lâu là không
xuất bản gì về chủ đề này. Ông không thích làm bia cho sự nhạo
báng. Quá nhiều người lấy thói quen của mình làm định luật cơ bản
của thế giới. Ông thả hai quầng khói nhỏ bay lên trần nhà. Thật là
một buổi tối đáng nhớ ! Suýt nữa thì ông không tìm thấy đường về
nhà, và để lũ người hầu lười nhác mở cửa vào nhà thì ông phải gõ
chuông dựng cả nhà dậy. Không đâu có đường phố bẩn thỉu như ở
đây.
Có lẽ ông đã đi đây đó nhiều hơn, Humboldt nghiêm giọng. Và
ông cam đoan là có đường phố bẩn thỉu hơn. Và đơn giản bỏ đi là
một lỗi lớn, trong khi nhiều người họp mặt, và với những người ấy
người ta có thể phát động nhiều dự án.
Dự án, Gauss thở phì ra. Hươu vượn, kế hoạch, âm mưu. Tán
gẫu với mười lãnh chúa và một trăm viện hàn lâm để được phép
dựng lên ở đâu đó một chiếc phong vũ biểu. Đó không phải là khoa
học.
À ha, Humboldt thốt lên, vậy thế nào là khoa học đây ?
Gauss rít tẩu. Một mình một bàn làm việc. Một tờ giấy trước
mặt, cùng lắm là thêm một ống nhòm, ngoài cửa sổ một bầu trời
trong veo. Nếu người đó không bỏ cuộc trước khi hiểu ra. Đó mới
chính là khoa học thực thụ.
