xác người Pháp.)
, và một cái lều không có chi tiết nào bằng sắt. Sau đó
Humboldt đi đến lâu đài Charlo enburg.
Vua Friedrich Wilhelm khó nhọc cất tiếng. Người khen ngợi
chuyến đi đến vương quốc của con rể Người. Do đó Người phong
cho thị thần Humboldt tước Quan cơ mật chính thống, từ nay được
xưng là khanh.
Humboldt phải quay mặt đi vì quá xúc động.
Khanh có chuyện gì, Alexander ?
Chỉ vì chuyện chị dâu mới mất, Humboldt nói nhanh.
Người biết nước Nga, vua nói, và biết cả danh tiếng của
Humboldt. Người không muốn nghe lời ta thán ! Không nhất thiết
phải nhỏ lệ trước bất cứ một nông dân bất hạnh nào đó !
Ông đã hứa điều đó với Sa hoàng, Humboldt nói như thể đã
học thuộc lòng. Ông sẽ chăm chú tới thiên nhiên hoang sơ không
người chứ không nghiên cứu điều kiện sống của các tầng lớp dưới.
Câu này ông đã viết hai lần cho Sa hoàng và ba lần gửi đến các quan
chức Phổ.
Hai bức thư nằm ở nhà. Một của anh trai, cảm ơn vì đã đến
thăm và chia sẻ. Liệu chúng ta có gặp lại nhau hay không, bây giờ
chỉ còn hai chúng ta, nói đúng ra thì lúc nào cũng luôn như thế.
Chúng ta được dạy từ sớm là cuộc sống cần có khán giả. Cả hai
chúng ta đều cho rằng cuộc đời mình là cả thế giới. Dần dần các
quan hệ thu hẹp lại, và chúng ta buộc phải nhận ra rằng mục đích
chính cống của mọi nỗ lực không phải vũ trụ, mà chỉ là người kia
trong chúng ta. Vì em mà anh muốn thành bộ trưởng, vì anh mà em
trèo lên đỉnh núi cao nhất và chui vào các hang động, vì em mà anh
xây dựng trường đại học tổng hợp kiệt xuất nhất, còn em phát hiện
ra Nam Mỹ cho anh, và chỉ những đầu óc ngu tối không hiểu nổi
một cuộc đời kép mới nghĩ đến chữ cạnh tranh: vì có em mà anh trở
