Đường còn dài, Ehrenberg nói.
Còn nhiều việc phải làm, Volodin nói. Ba lãnh chúa Kyrgyzstan
với bầu đoàn đông đảo đang đợi ở Orenburg để gặp con người
thông tường mọi sự. Humboldt rụt rè hỏi xin phép leo lên vài ngọn
đồi, vì ông quan tâm đến các loại đá, cũng đã lâu ông chưa đo áp
suất không khí.
Đợi đã, Ehrenberg nói, bây giờ có trò chơi !
Buổi tối trước hôm đi tiếp Humboldt cũng bí mật đo được từ
trường trong phòng ngủ của mình. Sáng sớm hôm sau ông bị đau
lưng, từ lúc ấy cứ phải đi lom khom. Rose ân cần đỡ ông lên xe
ngựa. Lúc đi qua một đoàn tù nhân, ông cố không nhìn ra cửa sổ.
Ở Astrakhan, Humboldt lần đầu tiên trong đời bước lên một
chiếc tàu thủy chạy hơi nước. Hai động cơ phun khói hôi mù vào
không trung, con tàu vỏ sắt nặng nề miễn cưỡng trườn ra biển.
Trong ánh ban mai bọt sóng như tỏa sáng yếu ớt. Họ xuống tàu ở
một hòn đảo bé xíu. Những con nhện lông vùi trong cát thò chân
lên. Khi Humboldt chạm vào thì chúng giật giật nhưng không chạy
mất. Ông vẽ nhanh vài hình với vẻ mặt khá thỏa mãn. Và sẽ viết một
chương dài về hiện tượng này trong cuốn du ký của mình.
Ông không nghĩ thế, Rose nói. Ông có trách nhiệm viết du ký,
Humboldt không việc gì phải động tay.
Nhưng ông muốn tự mình viết, Humboldt nói.
Ông không muốn tranh phần, Rose nói, nhưng vua đã trao cho
ông nhiệm vụ đó.
Tàu thủy rời bến, chẳng mấy chốc đã không còn thấy hòn đảo.
Sương mù dày đặc bao quanh họ, không phân biệt được trời và nước
nữa. Chỉ thỉnh thoảng nhô lên một cái đầu hải cẩu râu ria. Humboldt
