"Anh không muốn tranh luận điểm này", Humboldt nói. "Một
lần tái diễn là ai đi đường nấy. Liệu anh có chấp nhận không ?"
"Lạy Chúa cao cả", Bonpland nói.
"Liệu anh có chấp nhận không ?"
Bonpland làu bàu câu gì không rõ và cài cúc quần
lại.
Mấy hôm sau tàu đi ngang chí tuyến. Humboldt đặt con cá mà
anh đang mổ bóng khí trong ánh đèn dầu vặn nhỏ sang bên và
ngắm những điểm sáng rực của chòm sao Thập tự phương Nam.
Những chòm sao của bán cầu mới, chỉ mới được vẽ một phần trên
bản đồ. Nửa bên kia của Đất và Trời.
Đột nhiên họ đi vào giữa một đàn động vật nhuyễn thể. Dòng
chảy ngược của loài sứa đỏ mạnh đến nỗi tàu chầm chậm trôi ngược
chiều. Bonpland vớt hai con lên. Anh nói có cảm giác là lạ trong
người. Anh không rõ tại sao, nhưng có gì đó không ổn.
Sáng sớm hôm sau thì cơn sốt bùng phát. Ở tầng dưới hôi hám
kinh khủng, những người ốm rên rỉ suốt đêm, đến cả gió cũng hôi
mùi nôn mửa. Bác sĩ trên tàu không đem theo vỏ cây Cinchona: cái
trò đua theo mốt mới mà, phương pháp chích máu đã qua thử thách
và hiệu nghiệm hơn nhiều ! Một thủy thủ trẻ người Barcelona chết vì
mất máu sau lần điều trị thứ ba. Một người khác mê sảng đến mức
định bay lên như chim, sau vài cú đập cánh ngã nhào xuống và suýt
chết đuối nếu người ta không kịp hạ thủy một chiếc xuồng và túm
được gã. Trong khi Bonpland ốm nằm trong khoang, uống rượu rum
nóng sôi và không làm được việc gì, thì Humboldt cắt vụn hai con
nhuyễn thể đem soi dưới kính hiển vi, đo áp suất không khí mười
lăm phút một lần, đo màu trời và nhiệt độ nước, nửa tiếng một lần
thả quả dọi xuống và ghi kết quả vào cuốn nhật ký hải trình dày cộp.
Anh giải thích cho Bonpland đang khò khè rằng chính bây giờ là lúc
người ta không được phát lộ nhược điểm. Công việc giúp ta khỏe
