Ở trạm này, những người da đỏ đã được rửa tội sống tự quả.
Có một người bản xứ chỉ huy, một cảnh sát trưởng và thậm chí một
đội dân vệ. Chừng nào họ phục tùng tuyệt đối thì người ta để họ
sống, như thể đang tự do. Họ trần truồng, chỉ mang trên người một
thứ mà họ kiếm được ở đâu đó: mũ, một bên tất, thắt lưng, quân
hàm buộc vào vai. Mất một thời gian Humboldt mới làm được ra vẻ
đã quen cảnh ấy. Anh cảm thấy bị xúc phạm khi biết lông mọc ở
nhiều nơi trên người của phụ nữ đến thế, anh thấy điều đó không
sao tương thích được với phẩm giá tự nhiên của họ. Song lúc anh
ngỏ lời nhận xét chuyện ấy với Bonpland thì hắn ta nhìn anh đầy
khoái trá, đến nỗi Humboldt đỏ mặt lên và bắt đầu lắp bắp.
Ở gần trạm truyền giáo, trong hang chim đêm, là nơi sinh sống
của người chết. Tuân theo những huyền thoại cổ xưa, người bản xứ
cự tuyệt không đưa hai người đến đó. Mất nhiều công thuyết phục,
hai thầy tu và một người da đỏ mới chịu đi cùng. Đây là một trong
những hang động lớn nhất châu lục, ánh sáng xuyên qua một lỗ rộng
sáu mươi nhân chín mươi bộ
(foot -30,48cm), đủ sáng để khi tiến sâu
một trăm năm mươi bộ vào trong lòng núi, người ta vẫn đi trên cỏ
dưới những tán cây. Sau đó mới phải châm đuốc. Từ đây bắt đầu
nghe tiếng rú rít.
Những con chim sống trong bóng tối. Hàng nghìn tổ chim lủng
lẳng như những cái túi dưới trần hang, tiếng ồn điếc tai. Không ai
biết định hướng ra sao. Bonpland bắn ba phát súng, tiếng vang chìm
đi trong ồn ào, và anh nhặt lên hai sinh vật còn co giật. Humboldt
đập lấy mẫu đá từ sườn núi, đo nhiệt độ, khí áp và độ ẩm, cạo rêu từ
vách đá. Một thầy tu hét lên khi đạp dép giẫm nát một con sên trần.
Họ phải lội qua một con suối, cánh chim phành phạch quanh đầu,
Humboldt ép hai tay lên tai, các thầy tu làm dấu thánh giá.
"Đây.", người dẫn đường nói, "là nơi bắt đầu vương quốc của
người chết". Anh ta không đi tiếp.
