lẽ mười năm sau mới được người ta biết đến và hoan nghênh... Thực tình,
ta thích làm một anh chàng Geronimo còn hơn làm một ông Rênal. Trong
xã hội anh ta không được tôn trọng bằng, nhưng anh không có nỗi phiền
muộn phải làm những vụ đấu thầu như ngày hôm nay, và đời sống của anh
khoái hoạt.
Có một điều Julien lấy làm lạ; những tuần lễ sống cô đơn ở Verrières, trong
nhà ông de Rênal, đối với anh, lại là một thời kỳ sung sướng. Anh có gặp
nỗi chán ghét và có những ý nghĩ buồn bã là chỉ những bữa tiệc người ta
thết anh; còn như ở ngôi nhà vắng vẻ này, anh tha hồ đọc, viết, suy nghĩ
không bị ai đến quấy rầy. Anh không bị bất thần lôi kéo ra khỏi những giấc
mơ huy hoàng của anh bởi nhu cầu ác độc phải dò xét tình ý của một tâm
hồn hèn hạ, và lại là để đánh lừa nó bằng những mưu mẹo hay những lời
nói giảo quyệt.
Chẳng lẽ hạnh phúc lại gần ta đến thế ư?... Sự tiêu phí một cuộc đời như
vậy thật không có gì đáng kể; ta có thể tùy ý lựa chọn hoặc lấy cô Élisa,
hoặc chung phần với Fouqué... Nhưng người du khách vừa mới trèo xong
một quả núi dốc, ngồi trên đỉnh núi, và cảm thấy một nỗi vui thích tuyệt
trần được nghỉ ngơi. Nếu bắt anh ta phải nghỉ ngơi vĩnh viễn, thì anh ta có
sung sướng không?
Tâm trí bà de Rênal đi đến những điều nghĩ tai hại. Mặc dầu mọi quyết
tâm, bà đã thú thực với Julien tất cả công việc của vụ đấu thầu. Vậy là anh
sẽ làm cho ta quên hết mọi lời thề, bà nghĩ bụng.
Bà có thể hy sinh cuộc đời không do dự để cứu sống chồng bà nếu bà thấy
ông gặp cơn hiểm nghèo. Đó là một loại tâm hồn cao thượng và lãng mạn,
đối với những tâm hồn đó, trông thấy có thể làm một việc hào hiệp mà
không làm là nguồn gốc một nỗi hối hận gần bằng nỗi hối hận về một tội ác
đã phạm. Tuy vậy, có những ngày ác hại bà không tài nào xua đuổi được
hình ảnh của niềm hạnh phúc chứa chan mà bà sẽ được hưởng nếu, bỗng
nhiên góa chồng, bà có thể lấy được Julien.
