Đó là những câu trả lời dài nhất mà anh đã gạn gùng được của bà.
Khi trời sắp rạng, anh cần phải ra đi, thì nước mắt của bà ráo hẳn. Bà nhìn
anh buộc một cái dây thừng có nút vào cửa sổ, mà anh không nói năng gì,
không trả lại anh những cái hôn của anh. Julien nói với bà, nhưng không có
hiệu quả gì:
— Bây giờ chúng ta tới cái tình trạng mà mình đã xiết bao mong ước. Từ
nay mình sẽ sống không hối hận. Mỗi khi con trẻ hơi đau yếu, mình sẽ
không hình dung thấy chúng ở dưới mồ nữa.
— Tôi lấy làm buồn rằng mình không hôn thằng Stanislas được, bà lạnh
lùng nói với anh.
Cuối cùng Julien hết sức ngạc nhiên vì những cái hôn lạnh ngắt của cái xác
chết còn hơi thở đó; anh không thể nghĩ đến gì khác trong bao nhiêu dặm
đường. Tâm hồn anh buồn bã, và trước khi qua núi, chừng nào có thể còn
trông thấy cái tháp chuông nhà thờ Verrières, anh còn luôn luôn quay đầu
lại.
CHƯƠNG XXIV
MỘT ĐÔ THÀNH
Bao tiếng ồn ào, bao người bận rộn! Bao ý nghĩ cho tương lai trong một
đầu óc hai mươi tuổi! Biết bao khuây lãng đối với tình yêu!
BARNAVE
Thế rồi anh trông thấy, trên một ngọn núi xa, những bức tường đen; đó là
thành Besancon. Ví thể ta được đến cái thành phố chiến trận cao quý kia để
đóng thiếu úy trong một trung đoàn có nhiệm vụ bảo vệ nó thì cảnh huống
ta sẽ khác biết bao! Anh vừa nói vừa thở dài.
