ĐỎ VÀ ĐEN - Trang 27

Nhưng một người như hầu tước de La Mole chẳng phải là kẻ chịu ngồi yên
để chờ ngày suy sụp. Ông ta cũng bận rộn lắm chứ, mà bận những việc thật
là to tát, không kể “hai việc nhỏ nhặt nhưng khá quan trọng” là chăm sóc
cơ nghiệp và chăm sóc thú vui chơi. Chẳng hạn, “ông mưu mô vận động để
làm cho cả nhà vua và quốc gia chấp nhận một bộ nào đó, bộ này sẽ tạ ơn
ông, đưa ông lên hàng công tước”. Song, cái việc quan trọng hơn cả đối với
hầu tước de La Mole mà cũng là đối với cả giai cấp quý tộc là việc duy trì
chế độ, duy trì địa vị thống trị của giai cấp. Chẳng là bản thân các ngài quý
tộc đã từng trải qua cuộc cách mạng 1789 rồi, nhất là trải qua nền chuyên
chính Jacobins. Như con chim phải tên sợ cành cây cong, bây giờ các ngài
đó luôn luôn nơm nớp, đi mỗi bước lại tưởng như đằng sau mỗi bức hàng
rào ẩn nấp một chiến sĩ Jacobins, một Robespierre, thậm chí các ngài sợ hãi
cả người đánh xe hay kẻ đầy tớ trong nhà. Hơn ai hết, hầu tước de La Mole
thấy rõ cái số phận giai cấp mình như trứng để đầu đẳng. “Thưa các Ngài,
ông ta nói trong một cuộc họp kín, ngai vàng, nhà thờ, giai cấp quý tộc có
thể tiêu ngay ngày mai, chừng nào mà chúng ta chưa tạo nên được ở mỗi
tỉnh một lực lượng với năm trăm người tận tụy... Mỗi chúng ta phải hy sinh
một phần năm lợi tức của mình để thành lập cái đội quân nhỏ năm trăm
người tận tụy đó ở mỗi tỉnh. Bấy giờ thì các ngài mới có thể trông mong
được ở một sự chiếm đóng của quân nước ngoài. Không bao giờ người lính
nước ngoài vào sâu đến Dijon thôi, nếu hắn không chắc chắn được thấy có
năm trăm người lính bạn trong mỗi tỉnh. Các vua nước ngoài chỉ lắng nghe
các ngài khi các ngài báo tin cho họ là có hai vạn người quý tộc sẵn sàng
cầm vũ khí để mở cho họ các cửa ngõ của nước Pháp. Các ngài sẽ bảo công
việc đó nặng nhọc lắm, nhưng, thưa các ngài, cái đầu chúng ta là ở cái giá
đó. Giữa sự tự do báo chí và sự tồn tại của chúng ta ở địa vị quý tộc là cuộc
chiến đấu sống mái. Hoặc các ngài sẽ trở thành dân công nghệ, nhà nông,
hoặc các ngài phải cầm súng...”. Ấy đó, âm mưu của bọn quý tộc là thế đó:
Chúng sẵn sàng đón quân đội nước ngoài vào để bảo vệ địa vị của chúng.
Và đây, dưới ngọn bút sắc nhọn của Stendhal, bộ mặt của những tên quý
tộc họp kín để bàn tính mưu mô kia: Một tên thì to lớn với “diện mạo và
ngôn ngữ của một kẻ đang tiêu hóa” , một tên khác “lùn và mập, da dẻ