— Tôi xin thề với mình, chưa hề bao giờ tôi có nhận được một bức thư nào
của mình ở chủng viện, - Trời đất ơi, hay là có ai ngăn đón?
— Mình thử xét xem tôi đau đớn đến thế nào trước cái hôm được trông
thấy mình ở nhà thờ lớn, tôi không biết mình có còn sống hay không.
— Chúa đã rộng ơn hiểu cho rằng tôi đã có tội biết bao đối với Người, đối
với các con tôi, đối với chồng tôi, bà de Rênal nói tiếp.
Julien ôm chầm lấy bà, thật sự không có dự định gì và tâm trí điên cuồng.
Nhưng bà de Rênal đẩy anh ra, và nói tiếp với một giọng khá cương nghị.
— Ông bạn đáng kính của tôi, ông Chélan giảng giải cho tôi hiểu rằng khi
lấy ông de Rênal, tôi đã ràng buộc với ông ấy tất cả mọi tình yêu thương
mà lúc đó tôi chưa biết, và chưa bao giờ cảm thấy trước khi gặp một cuộc
tình duyên tai hại... Từ cuộc hy sinh lớn những bức thư mà tôi trân trọng
biết bao, cuộc đời của tôi đã trôi chảy, nếu không gọi là sung sướng, thì ít
ra cũng là khá êm ả. Xin ông đừng khuấy động nó; ông hãy làm một người
bạn của tôi... người bạn tốt nhất của tôi. Julien hôn chi chít lên đôi bàn tay
bà; bà thấy anh vẫn còn khóc. Đừng khóc, ông làm tôi đau lòng lắm... Bây
giờ đến lượt ông nói cho tôi biết ông đã làm những gì. Julien không cất nổi
nên lời. Tôi muốn biết ông sinh hoạt ra sao ở chủng viện, bà nhắc lại, thế
rồi ông đi đi nhé.
Không nghĩ gì đến những điều mình kể, Julien nói về những âm mưu và
những ghen ghét không sao kể xiết mà anh đã gặp phải lúc đầu, rồi nói về
cuộc đời êm ả hơn của anh từ khi được cất lên làm phụ giảng.
Chính lúc đó, anh nói thêm sau một thời gian dài im lặng, chắc hẳn là dụng
ý để làm cho tôi hiểu cái điều mà hôm nay tôi trông thấy rõ quá, là bà
không yêu tôi nữa và coi tôi như một kẻ hững hờ... Bà de Rênal xiết chặt
hai bàn tay anh. Chính lúc đó, bà gửi cho tôi một món tiền năm trăm quan.
— Đâu có, bà de Rênal nói.
