— Thủ bút của ông hầu tước đấy, ông linh mục nói; ông ta là một con
người hoạt động, cái gì cũng dự liệu trước cả và thích làm hơn là chỉ tay
năm ngón. Ông ta lấy anh về cạnh ông ta để giúp ông ta đỡ mất công về
những công việc đó. Chả biết rồi anh có đủ trí lực để thi hành tốt tất cả
những việc mà con người linh hoạt đó sẽ chỉ bảo sơ qua cho anh không? Để
rồi xem sao. Anh hãy coi chừng!
Julien chẳng nói chẳng rằng, đi đến nhà những người thợ được chỉ dẫn
trong các địa chỉ kia; anh nhận xét thấy được họ tiếp đón kính cẩn, và
người thợ giày, khi viết tên anh vào sổ hàng, đề là ông Julien de Sorel [234]
.
Đến nghĩa trang Père-Lachaise, có một ông rất nhanh nhảu và ăn nói lại
càng có vẻ tự do phái, tình nguyện để chỉ dẫn cho Julien ngôi mộ của thống
chế Ney [235] , mà một chính sách khôn ngoan làm cho không được vinh
dự có một tấm mộ chí. Nhưng khi chia tay với con người tự do phái đó,
nước mắt rưng rưng, chỉ còn thiếu nước ôm ghì lấy anh, thì Julien mất biến
chiếc đồng hồ quả quít. Thế là anh được giàu thêm cái kinh nghiệm đó. Khi
hai hôm sau, anh đến trình diện với linh mục Pirard, ông này nhìn anh rất
lâu.
— Không khéo rồi anh trở thành một anh tốt mã mất thôi, ông linh mục nói
với anh với vẻ nghiêm nghị. Julien có vẻ một anh chàng rất trẻ trung, mặc
đại tang; thật quả là anh ra dáng lịch sự lắm, nhưng ông linh mục hồn hậu
kia, bản thân còn quê mùa quá không thấy rằng Julien hãy còn cái dáng
điệu đung đưa hai vai, ở tỉnh lẻ nó vừa là vẻ thanh lịch, vừa là vẻ oai vệ.
Khi trông thấy Julien, ông hầu tước đánh giá những duyên dáng của anh
một cách khác xa với ông linh mục, nên ông ta nói với ông này.
— Để ông Sorel học khiêu vũ, thì ông có điều gì phản đối không?
Ông linh mục ngẩn người ra.
