tiện... ! Dù chúng có cho ta một nửa những của cải chúng ăn cắp được, ta
cũng chẳng thèm sống chung với chúng. Thế nào rồi cũng có ngay ta sẽ lộ
chân tướng, ta sẽ không thể nào kìm giữ được khỏi biểu lộ lòng khinh miệt
của ta đối với chúng”. Hơn thế nữa, trong mối quan hệ của Julien Sorel với
phụ nữ, từ bà de Rênal đến cô Mathilde de La Mole, anh ta cũng tỉnh, xu
nịnh, chịu khuất phục, và ở anh ta không mảy may có cái ý mượn con
đường khuê các để tiến thân. Chính ở điểm này nhân vật của Stendhal khác
hẳn với nhân vật của Balzac. Những Rastignac hay Lucien de Rubempre
trong Tấn trò đời cũng là những chàng thanh niên nghèo đi tìm con đường
tiến thân trong xã hội tư sản quý tộc. Để leo lên bậc thang xã hội họ dần
dần trút bỏ những cái gì là trong sạch, cao quý trong người, họ không từ cả
những thủ đoạn đê tiện nhất, thậm chí bám vào váy phụ nữ tư sản hay quý
tộc để ngoi lên địa vị cao sang, như Rastignac đã leo lên tới ghế thượng
thư. Trái lại, Julien Sorel không phải là kẻ mưu tiến thân bằng bất cứ giá
nào và anh không hề có ý lợi dụng quan hệ của mình với bà de Rênal hay
với cô Mathilde de La Mole để được giàu sang.
Ở đây cần phải xét qua câu chuyện yêu đương giữa Julien và hai người đàn
bà đó để nhận rõ hơn bản chất của Julien. Trước hết hãy nói đến trường hợp
của bà de Rênal. Muốn nói gì thì nói, cái bà quý tộc này đã mắc vào chuyện
ngoại tình, và câu chuyện của bà ta, cũng như bao nhiêu chuyện ngoại tình
khác đầy rẫy trong xã hội và trong tiểu thuyết đương thời, chứng minh sự
phân tích đúng đắn của F. Engels về chế độ gia đình một vợ một chồng
trong xã hội phong kiến và tư sản, khi ông chỉ ra rằng “cái chế độ hôn nhân
cá thể chặt chẽ dưới quyền chi phối của đàn ông đó, với việc kết hôn được
tiến hành như “một việc có tính toán lợi hại, do cha mẹ thu xếp” , ngăn trở
tình yêu trai gái phát triển dưới hình thức tình nghĩa vợ chồng và đưa đến
cái tình trạng “về phía chồng thì tạp hôn bừa bãi, về phía vợ thì ngoại tình
lu bù” *d . Rõ ràng là bà de Rênal, cũng như bao nhiêu cô gái quý tộc
đương thời, lấy chồng mà chẳng biết đến tình yêu, vì cuộc hôn nhân của bà
hoàn toàn do gia đình thu xếp, do món gia tài kếch xù mà bà được thừa
hưởng quyết định. Thậm chí khi bà đã yêu Julien mà bà còn bỡ ngỡ tự hỏi:
