tượng của anh, nó mơ màng những sự hiển hách cho anh và sự tự do cho tất
cả mọi người.
— Cuộc vũ hội đẹp quá! Anh nói với bá tước, chẳng thiếu một thứ gì.
— Còn thiếu tư tưởng, Altamira trả lời.
Và nét mặt ông biểu lộ sự khinh bỉ, nó lại càng thấm thía, vì người ta thấy
rõ là sự lễ độ bắt buộc phải giấu nó đi.
— Ông nói đúng rồi, ông bá tước ạ. Tư tưởng vẫn còn âm mưu phản loạn
có phải không?
— Tôi ở đây là vì cái tên của tôi. Nhưng trong các phòng khách của các
ông, người ta thù ghét tư tưởng. Tư tưởng cần phải không vượt cao quá mũi
nhọn của một khúc hát ca kịch. Khi đó thì người ta tưởng lệ nó. Nhưng con
người có tư tưởng, nếu có mãnh lực và sự mới mẻ trong các ý kiến đột
xuất, thì các ông gọi họ là khuyển nho [314] . Có phải một ông quan tòa
của các ông đã tặng cho Courier [315] cái danh hiệu đó không? Các ông đã
bỏ tù ông ta, cũng như Béranger. Tất cả những cái gì có đôi chút giá trị, ở
nước ông, vì trí tuệ, thì thánh hội tống vào cho cảnh sát hình sự; và xã hội
lịch sự hoan hô.
Là vì xã hội của các ông già cỗi, trước hết chỉ ưa thích những phép lịch sự.
Các ông sẽ không bao giờ lên cao quá cái dũng cảm quân sự, các ông sẽ có
những Murat [316] , nhưng không bao giờ có Washington [317] . Ở nước
Pháp tôi chỉ thấy phù hoa. Một người khi ăn nói mà có sáng kiến mới mẻ,
rất dễ đi đến một ý đột xuất thiếu cẩn trọng, và ông chủ nhà tự cho là mất
thanh danh.
Nói đến đấy, xe ngựa của bá tước đưa Julien về nhà dừng lại trước dinh thự
de La Mole. Julien si mê người âm mưu phiến loạn của anh. Altamira đã
khen anh câu này, rõ ràng là xuất phát từ một tin tưởng sâu sắc: Ông không
có cái tính phụ bạc của người Pháp, và hiểu cái nguyên tắc ích lợi. Tình cờ
