Thật là một sự thất sủng của chốn triều đình, anh nghĩ. Anh muốn quan sát
một lúc những kẻ tưởng đem thái độ khinh khỉnh để làm nhục được anh.
Ông bác của chàng de Luz có một chức vụ lớn bên cạnh nhà vua, do đó
chàng sĩ quan đẹp trai kia mở đầu chuyện trò, với mỗi người đối thoại chợt
đi đến, bằng câu chuyện đặc biệt có ý vị đậm đà này: Bác của chúng ta đã
lên đường từ bảy giờ để đi Saint-Cloud [400] , và định ngủ đêm lại đó. Chi
tiết này được đưa vào câu chuyện với tất cả vẻ ngoài của sự hồn nhiên,
nhưng chả lần nào bị bỏ sót.
Khi quan sát chàng de Croisenois với con mắt nghiêm khắc của kẻ đau khổ,
Julien nhận thấy chàng thanh niên dễ thương và hiền hậu đó tin rằng những
nguyên nhân huyền bí có một ảnh hưởng cực lớn, đến nỗi chàng buồn rầu
và bực mình, nếu thấy ai đem một biến cố hơi quan trọng một chút, gắn cho
nó một nguyên nhân đơn giản và hoàn toàn tự nhiên. Cũng có hơi điên đấy,
Julien nghĩ bụng. Cái tính cách đó giống hệt tính cách của hoàng đế
Alexandre [401] , theo như hoàng thân Korasoff đã mô tả cho ta. Trong
năm đầu tiên ở Paris, anh chàng Julien tội nghiệp vừa mới ở chủng viện ra,
bị chói mắt vì những vẻ ưu nhã rất mới mẻ đối với anh của tất cả nhưng
chàng thanh niên dễ thương kia, chỉ có thể thán phục họ mà thôi. Tính cách
thực của họ bây giờ mới bắt đầu rõ nét đối với mắt anh.
Ta đang đóng ở đây vai trò khả bỉ, anh chợt nghĩ. Vấn đề là rời khỏi cái ghế
nhỏ đệm rơm một cách đừng vụng về quá. Anh muốn có sáng tạo, anh đòi
hỏi một cái gì mới mẻ ở một trí óc còn hoàn toàn bận về chuyện khác. Cần
phải vận dụng đến trí nhớ, trí nhớ của anh, phải thú thật là không giàu gì
lắm về những phương kế về loại đó; anh chàng tội nghiệp còn nghèo nàn
kinh nghiệm về lề lối xã giao, cho nên khi đứng lên để rời khỏi phòng
khách, thì anh vụng về hoàn toàn và ai cũng để ý. Sự đau khổ rõ ràng quá
trong tất cả mọi cử chỉ của anh. Từ ba khắc đồng hồ anh đóng vai trò một
kẻ hạ thuộc vướng bận, mà người ta không thèm giấu giếm với hắn ý nghĩ
của người ta về hắn.
