Đến đây, ba bốn chỗ cùng nổi lên ngắt lời.
— Ông ạ, ông chủ tọa nói với Julien, ông hãy sang buồng bên để sửa sang
đoạn đầu của biên bản mà ông đã viết, Julien đi ra, trong lòng rất tiếc. Báo
cáo viên vừa mới đề cập đến những khả năng vẫn làm chủ đề cho những
cuộc suy nghĩ thường quen của anh.
Họ sợ ta cười họ, anh nghĩ. Khi người ta gọi anh trở lại, thì ông de La Mole
đương nói, với một vẻ nghiêm nghị, đối với Julien đã biết rõ ông, thì thấy
là rất tức cười:
— ... Vâng, thưa các ngài, chính là nói về cái dân tộc khốn khổ này mà
người ta có thể bảo rằng: Nó sẽ là ông trời, cái bàn hay cái chậu?
Nó sẽ là ông trời! Nhà ngụ ngôn kêu lên. Thưa các ngài, lời nói rất cao quý
và rất sâu sắc đó hình như phải là lời nói của các ngài mới đúng. Các ngài
hãy tự lực hành động, và nước Pháp cao quý sẽ tái hiện gần giống như tổ
tiên chúng ta đã sinh thành ra nó, và như mắt chúng ta còn được trông thấy
nó trước khi Louis XVI chết.
Nước Anh, ít ra là những huân tước cao quý của nước Anh, cũng thù ghét
ngang với chúng ta chủ nghĩa Jacobins đê tiện. Không có vàng của nước
Anh, thì nước Áo, nước Nga, nước Phổ chỉ có thể đánh được đôi ba trận.
Như thế có đủ để đem lại một cuộc chiếm đóng may mắn như cuộc chiếm
đóng mà Ngài de Richelieu đã bỏ phí một cách rất ngu dại năm 1817?
[407] Tôi không tin.
Đến đây có cuộc ngắt lời, nhưng bị bóp nghẹt bởi những tiếng suỵt của
toàn thể hội nghị. Sự ngắt lời lại là do viên cựu tướng lĩnh của thời đế chế,
ông ta vẫn ao ước được tấm huân chương Thánh Linh Bội Tinh, và muốn
nổi trội trong bọn những người khởi thảo bức mật thư.
— Tôi không tin, ông de La Mole tiếp lời sau cơn ồn ào. Ông nhấn mạnh
vào tiếng Tôi, với một giọng ngạo mạn mà Julien lấy làm thú. Thật là chơi
