Cái hôm ông được kéo ra khỏi những mơ tưởng quá trẻ trung đó, bởi bức
thư hiện thực của Mathilde, sau khi đã nghĩ rất lâu đến chuyện giết Julien
hoặc làm cho anh biến đi, ông lại mơ tưởng xây dựng cho anh một sản
nghiệp lộng lẫy. Ông cho anh lấy danh hiệu của một trong những đất đai
của ông [468] ; và tại sao ông lại không đưa anh vào nguyên lão nghị viện
nhỉ? Quận công de Chaulnes nhạc phụ của ông, có nói với ông nhiều lần, từ
khi con trai duy nhất của cụ bị tử trận ở Tây Ban Nha, về ý muốn truyền
tước hiệu của cụ cho Norbert.
Người ta không thể phủ nhận ở Julien một năng khiếu đặc biệt về công
việc, tính can đảm, có lẽ cả sự sắc sảo nữa, ông hầu tước tự nhủ... Nhưng
trong thực chất của tính cách đó, ta thấy có một cái gì đáng khiếp sợ. Đấy
là ấn tượng hắn gây cho tất cả mọi người, vậy tất phải có cái gì là có thực
trong cái đó (điểm có thực đó càng khó nắm được, thì lại càng làm cho tâm
hồn hay tưởng tượng của ông hầu tước khiếp sợ).
Hôm nọ; con gái ta có nói với ta rất khéo (trong một bức thư không dẫn
trong sách này) : “Julien không hề gia nhập tổ chức của một phòng khách
nào, của một phe cánh nào.” Hắn không chuẩn bị sẵn một chỗ dựa nào để
chống lại ta, không có lấy một phương kế cỏn con nào nếu ta bỏ rơi hắn...
Nhưng đó có phải là hắn không hiểu biết tình trạng hiện nay của xã hội
không? Ta đã bảo hắn đôi ba lần: Chỉ có sự đề bạt của các phòng khách là
thiết thực và bổ ích.
Không, hắn có cái tài khôn khéo và tinh ranh của một viên đại lý không bỏ
mất một phút nào, một cơ hội thuận tiện nào... Đó không phải một tính cách
kiểu Louis XI [469] . Một mặt khác, ta thấy hắn có những châm ngôn hết
sức là phần hào hiệp. Ta không còn hiểu gì nữa... Hay là hắn tự nhắc nhở
những châm ngôn đó, để làm con đê ngăn chặn bớt những dục vọng của
hắn?
Ngoài ra, có một điều nổi bật: Hắn không chịu đựng nổi sự khinh bỉ, ta nắm
được hắn ở chỗ đó.
