[39] Đại quân đoàn (la Grande-armée) : tên gọi đạo quân chủ lực của
Napoléon.
[40] Coran: thánh kinh của Hồi giáo. Bộ kinh này viết bằng tiếng Ả- rập, là
một bộ tập thành những giáo điều và giáo nhân, được truyền thống Hồi
giáo coi là cơ sở của nền văn minh Hồi giáo, nguồn gốc duy nhất của luật
pháp, luân lý, phép cai trị, v. v...
[41] Joseph de Maistre: nhà triết học tôn giáo, tác giả nhiều sách, nổi tiếng
nhất là bộ Nói về Giáo hoàng và bộ Những buổi tối ở Saint-Petersburg.
Ông ta là một nhà tư tưởng và nhà văn phản động, bênh vực các nguyên tắc
uy quyền về chính trị và tôn giáo (1753-1821).
[42] Kỵ binh của trung đoàn 6: kỵ binh, nguyên Pháp văn là dragon, là lính
kỵ mã chiến đấu, tổ chức lúc đầu để chiến đấu đi bộ và cưỡi ngựa. Chính
Stendhal cũng đã từng chiến đấu ở trung đoàn kỵ binh số 6, ở Ý (1800-
1802) , đóng thiếu úy.
[43] Lodi, Arcole, Rivoli: tên những trận chiến thắng lừng lẫy của
Napoléon.
[44] Thẩm phán tạp tụng (jude de paix) : thẩm phán ở cấp bậc thấp nhất (có
thể bị thuyên chuyển hoặc bãi chức) , chỉ xử những vụ tranh chấp nhỏ, hoặc
làm trung gian hòa giải, hoặc phạt những món tiền nhỏ.
[45] Thánh hội (la Congrégation: nói chung, danh từ này chỉ rất nhiều tổ
chức tôn giáo của các dòng khác nhau. Nhưng đây là ám chỉ tổ chức đặc
biệt của dòng Jésuites, hoạt động tích cực nhất ở Pháp và có thế lực rất lớn
những năm Phục hưng.
[46] Người lập hiến (le Constitutionnel) : báo bắt đầu ra đời ngày 29 tháng
10 năm 1815. Công khai tán thành chế độ quân chủ ôn hòa, nhưng vẫn là
cơ quan của phái tự do, đấu tranh chống chế độ Phục hưng.
