[235] Thống chế Ney: thống chế nước Pháp (1769-1815) lừng danh trong
những cuộc chiến tranh thời Cách mạng và Đế chế, và nhất là trong chiến
dịch ở Nga Napoléon tặng ông cái danh hiệu Đệ nhất anh hùng (de Brave
des braves). Được vua Louis XVIII phong làm nguyên lão nghị viện. Đến
hồi ” Một trăm ngày" (les Cent-jours) ông tuyên bố ủng hộ Napoléon. Thời
Trùng hưng thứ hai, ông bị buộc tội phản bội, bị tòa án của các nguyên lão
xử tử hình và đem bắn chết.
[236] Cáy đó: trong nguyên văn tiếng Pháp, cela (cái đó) viết một I, đọc là
xoia, Julien viết sai chính tả thành cella đọc là xella. Đây, dịch chuyển
thành một lỗi chính tả tiếng Việt.
[237] Ngày lễ Thánh Charles (la Saint Charles) ; không thấy có ngày lễ nào
là Thánh Charles, nhưng có ngày lễ Thánh Charlemagne (La Saint -
Charlemagne) ngày 23 tháng giêng, là ngày lễ của các trường học, lấy tên
vua Charlemagne, là vị vua nổi tiếng của dân tộc France (742-814) , đã
từng che chở đỡ đầu cho văn học nghệ thuật, và sáng lập ra nhiều trường
học.
[238] Học viện Bi ký Mỹ văn (Académie des Inscriptions et Belles-lettres) :
tên gọi của một trong 5 học viện gồm thánh Pháp quốc học viện (Institut de
France) ; học viện này chuyên khảo cứu sử học và khảo cổ.
[239] Chapelle: nhà thơ Pháp, tên thật là Claude Emmanuel Luillier sinh ở
Chapelle - Saint-Denis (Paris) (1626-1686).
[240] Southey: nhà thơ Anh (1774-1843).
[241] Huân tước Byron: thi sĩ Anh nổi tiếng, sinh ở Luân đôn (1788 - 1824)
, tác giả những tập thơ Child Harold, Don Juan...
[242] Auguste: hoàng đế đầu tiên của La Mã (63 trước J. c - 14 sau J. C).
Triều vua Auguste là thời kỳ rực rỡ nhất của lịch sử La Mã, còn để lại vết
tích trong văn học các dân tộc Âu châu. Văn thơ thời đó sản sinh ra những
