[269] Faublas: nhân vật trong cuốn tiểu thuyết Những chuyện phiêu lưu của
hiệp sĩ de Faublas (Les aventures du chevalier de Faublas) của Jean-
Baptiste Louvet de Couvrai, tập I, xuất bản năm 1787.
[270] Altamira: tác giả mô tả dưới cái tên do một người bạn của ông, là dân
thành Naples, tên thực là Domenico de Florio, năm hai mươi ba tuổi, bị
nước nhà kết án tử hình vắng mặt.
[271] mới mẻ là mẹ tươi duyên: dịch thoát câu tục ngữ Pháp Tout nouveau
tout beau (mà tác giả dẫn hơi trệch là Tout beau toul mouveau) , nghĩa là:
cái gì mới mẻ vẫn có vẻ tươi đẹp hấp dẫn.
[272] Badin
[273] Gratius: Có hai Gratius, không rõ là ông nào: 1) Hoàng đế La Mã
(375-383) ; 2) Tu sĩ Ý, thế kỷ XII, tác giả bộ sách Chỉ dụ, sưu tập có hệ
thống các chỉ dụ của các giáo hoàng.
[274] làm chứng: trong luật quyết đấu, mỗi bên phải có một hoặc hai người
làm chứng. Chính những người làm chứng của hai bên gặp nhau để ấn định
mọi thể thức chi tiết, và trên đấu trường, những người làm chứng cũng võ
trang như đấu thủ, và có trách nhiệm can thiệp nếu cần, để cho cuộc quyết
đấu diễn ra hợp lệ.
[275] bảy giờ sáng: theo phong tục ở Âu Tây, những người lịch sự chỉ mặc
áo đen buổi tối, ban ngày mặc áo màu.
[276] Staub: tên một nhà thợ may được đương thời ưa chuộng.
[277] Jaquette: áo đàn ông, dài chấm đầu gối.
[278] Opéra: tên rạp nhạc vũ kịch lớn của Paris.
