[425] Strasbourg: thủ phủ xứ Alsace, cách Paris 503km, ở gần sông Rhin.
[426] Desaix và Gouvion Saint-Cyr: Desaix là tướng lĩnh Pháp (1768-
1800) nổi tiếng ở đạo quân sông Rhin năm 1796, và chống giữ thành Kehl
trong hai tháng. Gouvion Saint-Cyr: thống chế Pháp (1764-1830) ; có để lại
tập Hồi ký.
[427] Hồi ký của thống chế Saint-Cyr (Mémoires du maréchai Saint-Cyr)
ám chỉ tập Hồi ký về các chiến dịch của những đạo quân sông Rhin và sông
Moselle của Gouvion Saint-Cyr, 4 tập, năm 1829.
[428] de Dubois: trong tiếng Pháp, de và du đều là giới tự. Dubois vốn là
hai tiếng du Bois hợp thành. Vậy đã tên là Dubois, thì không thể có tiếng
de đứng trước được. Và không có lãnh địa nào có cái tên kỳ quặc đó.
Dubois, cũng như Dibont, Durand... chỉ là những tên bình dân tầm thường.
Thêm de vào, thật là buồn cười.
[429] phố Burlington (Burlington Street) : tên phố ở Luân Đôn.
[430] Vườn cao Richemond (Richemond la Terrasse) : Richemond là tên
một thành phố ở nước Anh.
[431] Cô nàng tu sĩ giáo phái Quakeresse: nam gọi là quaker, nữ là
quakeresse, là tu sĩ của một giáo phái được sáng lập từ thế kỷ XVII và phổ
biến nhất là ở Anh và Hoa Kỳ. Lối tu hành của giáo phái này có nhiều nét
độc đáo. Nói chung, họ có tiếng là sinh hoạt trong trắng, lương thiện và bác
ái.
[432] Sáng lập ra nó: huân chương Bắc đẩu bội tinh (Légion d'honneur) do
Bonaparte thiết lập ngày 19-5- 1802 để tưởng lệ các công trạng về quân sự
và dân sự.
[433] Lope de Vega: thi sĩ Tây Ban Nha, sinh ở Madrit, tác giả hơn 2000 vở
kịch, đánh dấu một trí tưởng tượng phong phú, phi thường (1562-1635).
