[457] Don Juan... : câu đề từ dịch nghĩa là: “Khi bầu trời u ám báo hiệu một
cơn giông dữ dội”. (Don Juan, khúc I, khổ 73).
[458] ... cung hiến cho họ: vì họ đi xem không đúng ngày của họ, nên
không có biệt phòng sang trọng dành sẵn.
[459] si fata sinant: tiếng La Tinh, nghĩa là: nếu số mệnh để mặc cho làm.
[460] Beaumarchais; nhà văn Pháp (1732-1799) , tác giả những vở kịch nổi
tiếng; Người thợ cạo thành Séville và Đám cưới Figaro.
[461] Smollett: nhà tiểu thuyết Anh, xứ Scotland (1721-1771).
[462] Cách mạng 1688: cuộc cách mạng ở nước Anh, được mệnh danh là
cách mạng “Quang vinh” , kết thúc bằng sự thỏa hiệp giữa giai cấp tư sản
và bọn quý tộc.
[463] Édimbourg, : tiếng Anh là Edinburg, thủ phủ xứ Scotland, nước Anh.
[464] New York: tức là Nữu ước, thành phố nước Hoa Kỳ.
[465] Le Globe: một trong những tờ báo bảo thủ ở nước Anh, ra đời năm
1803.
[466] Aiguillon, Agen, Marmande: Aiguillon, tên một xã ở tỉnh Lot-et-
Garonne, quận Agen. Agen, tỉnh ly của tỉnh Lot-et-Garonne. Marmande,
quận lỵ trong tỉnh Lot-et-Garonne, ở cách Agen 50 km về phía Tây Bắc.
[467] Othello: nhân vật chính của vở kịch cùng tên, của Shakespeare. Đây,
tác giả không viết rành mạch. Đúng ra là: Mở đầu bức thư như nàng
Desdemona trong vở Othello (hồi I, lớp III) , nàng Desdemona nói trước
Thượng nghị viện Venise về tình yêu của nàng với Othello.
[468] ... lấy danh hiệu của một trong những đất đai của ông: danh hiệu quý
tộc đều là lấy tên của đất được phong (ví dụ: de La Mole) , tức là hoặc
