được phong, hoặc con cháu của dòng họ đã được phong đất La Mole. Về
sau, có kẻ không được phong đất, nhưng mua đất, rồi cũng tự ghép tên đất
vào tên mình, như thể được phong đất vậy.
[469] Louis XI: vua nước Pháp từ 1461 đến 1483.
[470] … rắc rối gì nữa: Ý nói không cần thêm tiếng Sorel vào (thành Julien
Sorel de La Vernaye) , bỏ phăng ngay tên Sorel đi.
[471] ... nhà giam. bản Bucci thêm: “Bộ mặt của ông ta vênh vang ra vẻ.
Julien biết rằng ông ta đương xin một cò bán thuốc lá cho một anh cháu.
Trông thấy con người đó... Một dải băng lớp, rộng bản màu trắng nâng đỡ
bông hoa bách hợp”. (Màu trắng và hoa bách hợp là biểu trưng của quân
quyền ở nước Pháp). “Trông thấy con người đê tiện đó, lòng can đảm của
Julien bỗng giảm sút và anh thấy đau lòng...”
[472] Câu hỏi. Bản Bucci chữa lại câu này là: “Đầu óc nhỏ nhen của viên
dự thẩm không hiểu nổi sự thẳng thắn đó, nên hắn đặt thật nhiều câu hỏi...”
[473] From this... word. Dịch nghĩa câu tiếng Anh này là: “Từ giờ phút này
trở đi, tôi sẽ không bao giờ nói một lời nào nữa”.
[474] cú vọ: Trong nguyên văn, tác giả viết là orraie. Vốn nghĩa orraie là
một loài chim diều hâu, đại bàng (tiếng đó cũng được dùng để chỉ loại
pygargue, chim đại bàng ở mặt bể, có đuôi trắng, có con sải cánh dài đến
2,50 mét). Người ta thường lầm orraie là giống chim này với ettraie, là một
loài cú vọ (chim đêm). Ở đây, có lẽ Stendhal cũng mắc cái lầm phổ biến đó,
mà dùng danh từ orraie để chỉ loài cú vọ, vì cảnh tả đây là cảnh đêm, chim
đây là chim đêm, thêm nữa, giống đại bàng thường ở ngọn cây cao, và ở
hốc đá trên núi cao, chứ không lẩn quất dưới mái nhà của người, như loài
cú vọ. Vậy, chúng tôi dịch là cú vọ, theo ý tác giả, chứ không theo danh từ
có lẽ dùng sai của tác giả.
[475] Sterne: nhà văn nước Anh (1713-1768) , sinh ở Ireland.
