tư sản, đàn áp nhân dân lao động và âm mưu khôi phục lại mọi đặc quyền
đặc lợi xưa kia của chúng, nhất là dưới thời Charles X, nối ngôi Louis
XVIII từ năm 1824. Nhưng dù sao chúng cũng không thể thủ tiêu được
những thành quả cơ bản của cách mạng. Chế độ gia trưởng phong kiến lỗi
thời bị thanh toán và được thay thế vĩnh viễn bằng chế độ tư sản.
Song mãi tới năm 1830 giai cấp tư sản mới hoàn toàn đánh bại vĩnh viễn
được giai cấp quý tộc. Dựa vào nhân dân lao động, họ lật đổ nền Trùng
hưng trong những ngày tháng bảy “vinh quang” và thiết lập nền Quân chủ
tháng bảy (1830 - 1848) , thực chất là nền dân chủ tư sản. Một bộ phận của
giai cấp tư sản, bọn đại tư sản tài chính và ngân hàng, lên nắm chính quyền
với “ông vua của bọn con buôn” , Louis Phillipe ở ngai vàng và tên chủ
ngân hàng Laffitte làm thủ tướng. Đánh bại được giai cấp quý tộc, giai cấp
tư sản quay ra đối phó với nhân dân lao động, nhất là với phong trào công
nhân phát triển mạnh từ những năm 30 trở đi, khi nước Pháp đi vào con
đường công nghiệp hóa. Giai cấp tư sản đã không ngần ngại đàn áp thẳng
tay giai cấp công nhân trong những cuộc nổi dậy liên tiếp của họ, như ở
Lyons (1831,1834) , hay ở Paris (1832,1834) , và nhất là trong những ngày
đẫm máu tháng sáu 1848, sau cuộc Cách mạng tháng hai đưa bọn tư sản
công nghiệp lên nắm chính quyền.
Như vậy rõ ràng là từ 1789 đến 1848, xã hội Pháp trải qua những cơn bão
táp cách mạng dữ dội chưa từng thấy, qua đó đấu tranh giai cấp biến
chuyển đi từ những hình thái phức tạp tới chỗ ngày càng “đơn giản hóa” ,
như Marx và Engels đã nhận định. Giai cấp tư sản Pháp từ chỗ là một lực
lượng xã hội tiến bộ lãnh đạo khối chỉnh thể “Đẳng cấp thứ ba” chống
phong kiến, chống giai cấp quý tộc đã chuyển sang vị trí của một lực lượng
phản động đàn áp nhân dân lao động, cản trở bước tiến của xã hội. Giai cấp
công nhân Pháp từ chỗ còn nhỏ bé, làm chỗ dựa cho giai cấp tư sản chống
phong kiến đã lớn dần và trưởng thành, thoát ly giai cấp tư sản để trở nên
một lực lượng chính trị độc lập, lần đầu tiên chiến đấu trực diện chống giai
cấp tư sản vào tháng sáu năm 1848. Rút cục, “cuộc đấu tranh giữa ba giai
