cấp lớn ấy (giai cấp quý tộc, giai cấp tư sản và giai cấp công nhân) và sự
xung đột về lợi ích của họ là động lực của toàn bộ lịch sử cận đại” *b .
Bão táp cách mạng đó, cuộc đấu tranh quyết liệt giữa ba giai cấp chủ yếu
đó tác động mạnh mẽ đến văn học Pháp đã đưa tới sự hình thành chủ nghĩa
hiện thực phê phán và cung cấp nội dung phong phú cho trào lưu văn học
này, mở đầu bằng những sáng tác của Stendhal.
Khi giai cấp tư sản lật đổ nền Trùng hưng để nắm quyền thống trị thì cũng
là lúc nước Pháp đi vào con đường công nghiệp hóa tư bản chủ nghĩa. Trên
cơ sở phát triển kinh tế đó, và do viễn tượng rộng lớn mà cuộc cách mạng
1789 đã mở ra cho trí thức loài người, khoa học phát triển mạnh mẽ. Một
loạt những phát minh về khoa học tự nhiên, nhất là về sinh vật học, động
vật học, sinh lý học, y học... ở nước Pháp cũng như ở châu Âu nói chung,
với những công trình của Lamark (1744 - 1829) , Cuvier (1769 - 1832) ,
Geoffrey Saint-Hilaire (1772 - 1844) , Darwin (1809 - 1882) , Claude
Bernard (1813 - 1878)... đã nâng nhận thức về bản chất đời sống con người
lên một bước rất cao. Đồng thời khoa học xã hội, tư tưởng triết học cũng
phát triển trên cơ sở đấu tranh chính trị, phát triển kinh tế và khoa học tự
nhiên với những sử gia tư sản nổi tiếng như Augustin Thierry, Mignet,
Guizot... , những nhà xã hội chủ nghĩa không tưởng như Saint Simon (1760
- 1825) , Charles Fourier (1772 - 1837)... Tất cả đều tác động mạnh mẽ đến
văn học và làm cơ sở cho sự hình thành và phát triển trào lưu văn học hiện
thực phê phán.
Đặc biệt, từ 1789 đến 1848, song song với đấu tranh chính trị lại diễn ra,
không kém phần quyết liệt, đấu tranh trên địa hạt văn học. Trong những
buổi đầu cách mạng, xuất hiện một thứ chủ nghĩa cổ điển cách mạng sùng
bái cổ đại, mượn những gương công dân dũng cảm trong những chuyện anh
hùng cũ của Rôme và Sparte để giáo dục quần chúng và bảo vệ chính
quyền cách mạng. Nhưng, chẳng bao lâu, khi cách mạng chuyển hướng đi
thụt lùi, thì cái chủ nghĩa cổ điển đó cũng đi vào con đường thoái hóa,
