thật là kết quả của một thứ tính tình rất mực kiêu ngạo. Bà hoàng nào đó,
được người ta kể chuyện vì tính kiêu căng lại còn để ý đến hành vi của
những vương tôn công tử quanh mình nhiều hơn vô cùng so với người đàn
bà vẻ ngoài rất dịu dàng, rất khiêm tốn này đối với lời nói và việc làm của
chồng. Khi Julien chưa đến, bà thực sự chỉ để ý đến lũ con thôi. Những cơn
đau yếu lặt vặt của chúng, những nỗi đau đớn, những niềm vui bé nhỏ của
chúng chiếm tất cả cảm xúc của cái tâm hồn kia, xưa nay trong đời sống chỉ
thờ phụng có Chúa, khi còn ở tu viện Thánh – tâm ở Besancon.
Một thằng con của bà lên con sốt làm cho bà đau khổ như tuồng nó đã chết
mất rồi không bằng, nhưng bà chẳng thèm nói với ai. Những năm đầu của
cuộc hôn nhân, do nhu cầu thổ lộ tâm tình, bà có ngỏ với chồng những loại
phiền muộn đó, thì lời tâm sự của bà thường xuyên được đón tiếp bằng một
trận bật cười thô bỉ, môt cái nhún vai, kèm theo một câu cách ngôn dung
tục về tính điên cuồng của đàn bà. Những loại bông đùa đó, nhất là khi đùa
về bệnh não của những đứa con bà, làm cho bà de Rênal đau đớn như ai
ngoáy mũi dao nhọn trong trái tim bà vậy. Đáng lẽ là những lời nựng nọt
vồn vã ngọt ngào của nhà tu kín dòng Jésuites, mà bà đã ở suốt thời trẻ, thì
bà lại gặp phải những trò như thế. Nỗi đau đớn rèn luyện bà. Kiêu hãnh
không muốn nói đến những nỗi phiền muộn đó, dù với bạn thân là bà
Derville đi nữa, bà hình dung rằng tất cả mọi người đàn ông đều cũng như
chồng bà, như ông Valenod và ông quận trưởng Charcot de Maugiron. Tính
thô bỉ, và sự vô tình hết sức phũ phàng đối với tất cả cái gì không phải là
chuyện tài lợi, địa vị hoặc huân chương; sự thù ghét mù quáng đối với tất
cả những cách lập luận nào trái ý họ, bà cho là những cái tự nhiên của nam
giới, cũng như việc đi giày ủng và đội mũ dạ vậy.
Đã bao nhiêu năm rồi, mà bà de Rênal vẫn chưa quen được với những con
người lý tài mà bà phải sống giữa bọn họ.
Do đó mà cậu bé nhà quê Julien được quý mến. Bà tìm thấy những niềm
vui dịu dàng, lại rực rỡ thêm hương vị của cái mới mẻ, trong mối cảm tình
