ông de Rênal và cho bất kỳ ai, cho cả ông Valenod là người thù ghét tôi.
Sau trận phát nộ đó, bà de Rênal tái mặt và run rẩy cả người, và cuộc dạo
chơi kết thúc mà chẳng ai mượn được cớ gì để nối lại chuyện trò. Tình yêu
bà de Rênal càng ngày càng trở nên bất khả trong trái tim kiêu hãnh của
Julien; về phần bà, thì bà kính trọng anh, thán phục anh; bà đã bị anh mắng
cho mà. Lấy cớ là chuộc cái tội nhục mạ vô tình mà bà đã phạm đối với
anh, bà tự cho phép chăm sóc anh vô cùng âu yếm. Sự mới mẻ của những
cung cách đối xử đó, trong tám ngày, là mối hạnh phúc của bà de Rênal.
Hiệu quả là làm nguôi được đôi phần lòng tức giận của Julien; anh không
hề thấy ở đó cái gì có thể giống như một sự thiên ái cá nhân.
Đó, anh nghĩ bụng, những kẻ nhà giàu kia là như thế đó, họ làm nhục người
ta, rồi tưởng có thể đền bù mọi chuyện bằng một vài trò khỉ!
Lòng bà de Rênal tràn đầy, và hãy còn trong trắng, nên mặc dầu mọi sự
quyết tâm về chuyện này, bà kể lại cho chồng biết chuyện bà đã ngỏ ý tặng
quà cho Julien, và đã bị khước từ như thế nào.
— Làm sao, ông de Rênal rất tức giận nói, bà lại có thể dung thứ một sự từ
chối ở phía một tên gia nhân?
Và thấy bà de Rênal kêu lên phản đối tiếng gọi đó.
— Thưa bà, tôi nói như mồ ma Ngài hoàng thân de Condé [59] khi ngài
giới thiệu các quan nội thần của ngài với bà phu nhân mới cưới của ngài:
“Tất cả những người đó, ngài nói, đều là gia nhân của chúng ta.” Tôi đã có
đọc cho bà nghe đoạn văn trong hồi ký của Besenval [60] , rất trọng yếu
cho tôn ti trật tự. Tất cả những kẻ không phải là quý tộc mà sống ở nhà
mình và lĩnh một số tiền công, đều là gia nhân của mình. Để tôi bảo cho cái
nhà ông Julien kia vài câu, và cho hắn một trăm quan.
— Ôi chao! Mình ơi, bà de Rênal run sợ nói, ít ra cũng đừng nên làm trước
mặt bọn người nhà!
