nhiều tác giả
Đoán Án Kỳ Quan
Phạm Tú Châu - Nguyễn Văn Thiệu (Dịch và biên soạn)
Chương 5 (A)
Trương Xương Bá Thương Người Nên Thoát Nạn
Thơ rằng:
Tài mệnh gắn liền nhau,
Người xưa thường dạy thế.
Tử sinh, biết bao người liên lụy,
Mới tin rằng tiền tài như phân, đất mà thôi.
Nước uống cơm ăn tùy phận,
Nhà ở ba gian, giường tre một chiếc.
Việc chi phải lụy đến ngàn vàng.
Đáng buông tay, xin hãy buông tay,
Đừng cố bám mà thành oan nghiệt.
Bốn chữ tiền, tài, phân, đất trong bài từ thật là có ý nghĩa. Vì sao ngày nay
người ta cứ chê câu nói ấy mà chỉ nói tới những hành vi của bọn phá gia chi
tử? Hoàn toàn không biết câu nói này có thể làm người ta nên người. Vì sao
vậy? Phải biết rằng cái nuôi người thứ nhất trong thiên hạ, chẳng gì bằng
đất; cái nuôi vật thứ nhất trong thiên hạ chẳng gì bằng phân. Vậy thì phân
và đất là gốc rễ của sinh sôi nẩy nở, là nguồn gốc của mạng sống, nó quả là
cái đáng quý trong trời đất. Nó được giải thích, cũng giống như cách giải
thích của chữ tài là "nguồn gốc của sự nuôi dưỡng sinh mệnh". Song một
đằng là, công năng của nó cực lớn, dùng nó phải thật phù hợp. Chẳng hạn,
thời tiết trồng mạch thì không trồng được lúa, nếu trồng lúa, không những
không có lợi cho lúa mà lại còn có hại cho lúa mạch. Thời tiết trồng lúa thì
không được trồng đậu, nếu trồng đậu, không những không có ích cho đậu,
mà lại còn có hại cho lúa. Bởi vậy phải theo thời tiết mà cày cấy, thì tự
nhiên thu lợi cả đôi đàng. Phân là cái rất có ích, nhưng có cái phù hợp với
