phông màn – không có một thứ gì loại đó hết. Nơi lẽ ra phải đặt chủ tịch
đoàn thì ở bên rìa có kê một giảng đàn nhỏ. Khoảng hai phút sau, tất cả các
chỗ ngồi đã chật kín, một số người thậm chí phải đứng chen chúc nhau ở
cửa vào. Hình như trong đám thính giả có nhiều người quen biết nhau, ai
cũng trò chuyện sôi nổi, chỉ riêng tôi là yên lặng, tự mình biết mình.
“Nhưng kìa, từ đâu đó phía cửa bên có hai phụ nữ bước ra. Một người là
nhân viên viện bảo tàng Puskin, bà giới thiệu phụ nữ kia mà theo lời bà thì
đấy là bạn đồng nghiệp Bungari làm việc tại viện bảo tàng Xôphia thuộc
nhà thờ lớn Alêchxanđrơ Nepxki. Tiếng ồn ào trong phòng im bặt. Người
phụ nữ Bungari, một phụ nữ trẻ, nghiêm trang, tóc chải phẳng, đi loại giày
tốt và có đôi chân đẹp – chi tiết này không hiểu sao lại đập ngay vào mắt
tôi. – Sau khi nghiêm nghị nhìn bên trên cặp kính râm lớn, bà chào mừng
chúng tôi và đọc một bản báo cáo không dài bằng thứ tiếng Nga khá sõi. Bà
cho biết ở viện bảo tàng Xôphia nơi bà làm việc, ngoài những bản thảo cổ
cùng những kiểu mẫu của nghệ thuật vẽ tượng thánh và in sách, người ta
còn trưng bày cả những ‘hiện vật’ được người thực trình diễn nữa. Bả mỉm
cười giải thích thêm: đó chính là các bản thánh ca cổ kính thời Trung thế
kỷ, do dàn dồng ca nhà thờ trình bày, thường là vào những buổi hòa nhạc
thường lệ buổi tối ở những gian phòng dưới tầng hầm nhà thờ cổ. Những
gian phòng dưới hầm này xưa được dùng như hầm mộ, nên dàn đồng ca này
mang thêm biệt danh là ‘hầm mộ giáo đường’. Dàn đồng ca đó đến đây
hôm nay theo lời mời của viện bảo tàng Puskin.
“– Xin mời các bạn ra mắt! – bà mỉm cười hướng mắt về nhóm ca sĩ
trong lúc khán giả vỗ tay chào đón.
“Tốp ca sĩ bước vào, quả thật, họ đã đứng sẵn ngay sau cánh cửa mà
chúng tôi vừa bước qua. Họ có mười người, tất cả chỉ mười người thôi. Hơn
nữa, người nào cũng trẻ, có thể nói là chỉ trạc tuổi tôi. Tất cả đều mặc quần
áo biểu diễn màu đen giống hệt nhau, đều cài nơ cứng trên yếm. Sơmi trắng
