trong việc ý thức hiện tại và trong những mơ mộng về tương lai.
“Giữa những suy nghĩ ấy, tôi bất giác nghĩ rằng tôi còn chưa yêu, và nỗi
mong nhớ tình yêu vốn vẫn tồn tại trong máu thịt tôi và chờ đợi giờ phút
của nó nay khiến tôi thấy đau nhói trong ngực. Nó là ai, nó đang ở đâu, khi
nào chuyện đó sẽ đến? Tôi mấy lần bất giác ngoái nhìn ra cửa – biết đâu
nàng đã đến và đang đứng ở đó, đang lắng nghe và chờ tôi nhìn thấy nàng.
Thật đáng buồn là nàng không có mặt vào giờ phút này, trong gian phòng
này, thật đáng buồn là không thể chia sẻ với nàng những gì làm tôi xúc
động và nuôi dưỡng trí tưởng tượng của tôi. Tôi còn suy nghĩ một điều nữa
– mong sao số phận không sắp xếp tất cả những chuyện này thành một cái
gì đó buồn cười, một cái gì đó khiến sau này tôi sẽ phải xấu hổ khi nhớ
lại…
“Không hiểu sao tôi nhớ đến mẹ tôi thuở thiếu thời… Tôi nhớ một buổi
sớm mùa đông trong sáng, tuyết rơi thưa thớt ngoài phố. Mẹ tôi vừa nhìn
vào mặt tôi bằng đôi mắt tươi cười vừa cài hàng khuy trên chiếc áo pantô cũ
nát mở phanh ra của tôi. Bà nói một điều gì đó, còn tôi vùng chạy khỏi mẹ
tôi. Mẹ tôi liền vui vẻ đuổi theo. Đúng lúc đó, tiếng chuông ngân nga cất
lên trên thị trấn chúng tôi từ ngôi nhà thờ trên đồi, nơi bố tôi vào giờ đó làm
lễ. Bố tôi là trợ tế của tỉnh lẻ, một con chiên hết sức sùng tín và đồng thời,
như bây giờ tôi mới đoán biết, hiểu rất rõ toàn bộ tính chất ước lệ của tất cả
những gì do con người tạo nên nhân danh Chúa và vì Chúa… Còn tôi, mặc
dù hết sức thông cảm với bố, tôi vẫn đi theo một con đường hoàn toàn khác,
không phải con đường như bố tôi mong muốn. Và tôi bắt đầu cảm thấy
nặng nề vì ý thức được rằng bố tôi đi sang thế giới khác trong tâm trạng hòa
hợp với chính mình, còn tôi thì trăn trở, phủ nhận quá khứ. Tôi trăn trở mặc
dù tôi vẫn hân hoan với vẻ vĩ đại xưa cũ, với sức biểu hiện mạnh mẽ của tư
tưởng đã có thời là vạn năng này. Tư tưởng ấy, trong khi lan truyền từ thế
kỷ này sang thế kỷ khác, tìm cách cảm hóa tâm hồn những người chưa được
cảm hóa tại tất cả các lục địa và các hòn đảo. Bằng cách kìm giữ sự thách
