ĐÔI BẠN CHÂN TÌNH - Trang 137

mục cũng như một người ăn mày. Y cũng không để cho của cải và tư lợi mê
hoặc mình; y khinh thường, y không hề hy sinh một tí gì cho tiền của và tư
lợi. Thỉnh thoảng y kiếm được nhiều tiền, y cũng dửng dưng mà ném qua
cửa sổ. Yêu mến đàn bà, nhởn nhơ trong nhục dục, đó là sự ham muốn hàng
đầu; tinh lý của khuynh hướng buồn rầu và ghê tởm cuộc đời mỗi lúc một
tăng thêm, vì y kinh nghiệm rằng khoái lạc chỉ mong manh và bất thường.
Phút khoái lac ngắn ngủn như bóng câu qua cửa, lòng ham muốn nồng nàn
chỉ như ánh lửa thoáng qua rồi tắt ngấm ngay, đó là nền tảng của kinh
nghiệm làm người, đó là biểu tượng của hết thảy thú vui và đau khổ trên đời.
Y có thể thất vọng và rùng mình trước những việc thoáng qua như vậy
không khác gì y hăng say tình ái; và cái buồn rầu kia cũng là tình, cũng là
khoái lac. Đang lúc say sưa nhất, lạc thú ái tình nảy nở đến tột độ, người ta
cũng biết chắc rằng một lát sau nó sẽ giảrn đi rồi biến mất vào cõi chết; một
tâm hồn cô đơn u buồn cũng vậy, chắc chắn là sau sẽ có lúc bất thần ham
muốn trở lại bám víu lấy cuộc đời, lấy bộ mặt sáng sủa của đời sống. Khoái
lạc và tử vong chỉ là một. Người Mẹ của đời sống có thể là tình yêu hay
tham vọng; cũng có thể nói rằng đó là mồ chôn, đó là thối rữa. Người Mẹ đó
là bà Eva; bà là nguồn gốc của hạnh phúc và nguồn gốc của tử vong, bà sinh
con một cách vĩnh viễn, và tiêu hủy một cách vĩnh viễn; đối với bà, yêu mến
và độc ác chỉ là một. Goldmund càng mang hình ảnh của bà, đối với y bà
càng trở nên một biểu tượng thiêng liêng.
Y biết rằng con đường của y sẽ đưa đến Mẹ, đến khoái lạc và đến sự chết,
tuy y không có ý thức hẳn về sự kiên ấy, và không thể diễn ra bằng lời. Khía
cạnh nam tính của cuộc đời, thông minh và cương quyết, không phải là lãnh
vực của y. Đến bây giờ, y mới thấu hiểu hết lời nói của bạn, mới thấy bạn
trái ngược hẳn với mình. Điều ấy y cũng khắc vào tượng, cũng làm hiển
hiện trên bức tượng Thánh jean. Người ta có thể nhớ nhung Narziss đến
chảy nước mắt, người ta có thể mơ thấy những điều kỳ lạ về anh, nhưng
người ta không thể như anh được, không thể đạt tới anh được.
Goldmund cũng có một linh cảm bí hiểm khiến cho y biết lờ mờ bí mật về
khuynh hướng nghệ sĩ của Narziss, lòng yêu nghệ thuật sâu xa lẫn lộn với sự
thù ghét nghệ thuật một cách man rợ, nhưng chỉ thoáng qua. Đó không phải