ĐÔI BẠN CHÂN TÌNH - Trang 177

làm thế được; y thả con dê ra đồng cỏ rồi bỏ đi. Khói bốc ra từ đám cháy
cuồn cuộn theo y vào mãi tận trong rừng. Chưa bao giờ y lên đường trong
lúc thất vọng như thế.
Bây giờ cảnh vật đang chờ đợi y còn tồi tệ hơn y tưởng tượng. Bắt đầu đi
đến mấy trại, mấy làng đầu tiên đã thấy rồi, càng đi tới càng thấy thê thảm
hơn. Cả một vùng lớn đang trong cảnh chết chóc, hãi hùng, lo lắng làm cho
lòng người u uất; điều khốc hại nhất không phải là cửa hoang nhà trống, chó
đói nằm chết từng loạt, người chết không ai chôn cất, trẻ con đi ăn xin, hố
chôn lớn đào ngay ngoài tỉnh. Điều khốc hại nhất là người sống quá lo lắng
và sợ chết, hình như mất cả tinh thần sáng suốt. Ở đây kẻ lữ hành cũng được
nghe thấy những chuyện kỳ dị và kinh khủng. Cha mẹ bỏ con, chồng bỏ vợ
khi mắc bệnh. Phu chôn cất và người làm nhà thương độc ác như những tên
đao phủ, họ cướp bóc những nhà người chết, khi thì tùy sở thích họ bỏ xác
chết đó không chôn, khi thì họ kéo cả những người còn sống ra khỏi giường
bệnh ném lên xe xác chết.
Những người sợ quá bỏ đi lang thang, họ trở thành man rợ vì sợ cái chết đeo
đuổi, họ tránh không muốn gặp ai. Những người khác muốn sống điên
cuồng, tụm nărn tụm ba ăn uống, nhảy múa, đĩ bợm dưới tiếng đàn hát của
tử thần. Người khác nữa, hốc hác, ngơ ngác, giương hai mắt ngờ nghệch,
ngồi nguyền rủa trước bãi tha ma hay trước những căn nhà không còn người.
Và thảm khốc hơn cả là người nào cũng tìm cái gì để buộc tội người khác
phải chịu trách nhiệm về sự khổ ải cùng cực của họ. Người nào cũng cho
rằng mình biết kẻ gây ra thiên tai, kẻ làm ra tội ác. Người ta nói, có kẻ muốn
thấy mọi người khổ sở đã làm cho bệnh truyền khắp nơi bằng cách lấy chất
độc ở các thây ma rữa thối bôi lên tường, lên then cửa, bồn nước và súc vật,
kẻ nào bị nghi ngờ như thế nếu không biết mà chạy trốn tất nhiên bị pháp
luật và quần chúng đập chết. Người giầu đổ lỗi cho người nghèo, trái lại
người nghèo đổ lỗi cho người giầu, hay họ đồ lỗi cho người Do Thái, người
ngoại bang, cho thầy thuốc. Trong một tỉnh kia Goldmund xiết bao hãi hùng
khi thấy cả một phố Do Thái cháy đùng đùng, nhà nào cũng bốc lửa, dân
chúng đứng vòng quanh reo hò thích thú cầm khí giới đẩy những người định
chạy trốn vào đống lửa. Trong cơn điên dại vì lo sợ, ở đâu người ta cũng