Chúa sinh ra con như vậy, sao Chúa đưa con đi con đường ấy? Con không
phải là con của Chúa hay sao? Con Chúa không chết vì chúng con hay sao?
Không có bậc thánh thần nào dìu dắt chúng con hay sao? Hay là đó chỉ là
những chuyện bịa đặt kể cho trẻ con nghe mà các thầy tu nghe thấy cũng
mỉm cười? Lạy Chúa, Chúa làm cho con thất vọng! Chúa đã thất bại trong
việc sáng tạo thế gian rồi. Chúa không giữ được trật tự trong vũ trụ của
Chúa sáng tạo ra. Con đã thấy nhà cửa phố xá đầy người chết; con đã thấy
người giàu núp kín trong nhà hay trốn tránh đi nơi khác, người nghèo bỏ
mặc anh em chết không chôn cất, nghỉ kỵ lẫn nhau và giết hại người Do
Thái như loài vật. Con đã thấy biết bao kê vô tội phải lầm than, còn kẻ ác
vênh vang sống sung túc. Chúa đã quên chúng con và bỏ chúng con rồi hay
sao? Chúa đã hoàn toàn ghê tởm tác phẩm của Chúa rồi à? Chúa muốn bỏ
mặc chúng con cho chết hết hay sao?”
Cảu nguyện xong y thở dài mà bước qua cổng, y trở ra ngắm những pho
tượng lặng lẽ, những tượng thiên thần và tượng thánh, người mảnh dẻ và
cao, dưới những nếp áo rắn chắc, dáng người điềm nhiên, thoát tục, siêu
phàm; tuy nhiên, chính bàn tay và trí óc người đã làm ra những pho tượng
này. Thánh và thần đứng nghiêm trang trên đài nhưng giả điếc, không nghe
người đời cầu khẩn hỏi han; tuy nhiên thánh thần vẫn giữ được vinh dự và
cao đẹp; trong khi loài người chết đi, thế hệ này kế tiếp thế hệ kia, thì thánh
thần trường tồn như một sự an ủi vô biên, một sự chiến thắng tử vong và thất
vọng. À! Nếu con bé Do Thái Rébecca kia, nàng Lène đáng thương chết
thiêu trong túp lều kia, nàng Lydia diễm lệ kia, thầy Niklaus kia đều có mặt
ở đây thì hay biết mấy! Nhưng cũng sẽ có ngày những người ấy trở nên bất
diệt, y sẽ đắp tượng của họ; và những hình tượng ấy ngày nay có ý nghĩa
yêu đương và lo lắng, khắc khoải và mê say, đến thế hệ sau sẽ hiện ra không
tên tuổi, không kỷ niệm, chỉ còn là những biểu tượng câm lặng của kiếp
người!
