ĐÔI BẠN CHÂN TÌNH - Trang 233

người trên cao ngó xuống. Đến bây giờ tôi mới nhận thấy có nhiều đường
lối để đi đến tri thức, con đường suy tưởng trừu tượng không phải là con
đường tốt hơn cả. Hẳn là con đường suy tưởng là con đường của tôi, tôi vẫn
theo con đường ấy. Nhưng tôi nhận thấy chú đi con đường trái ngược với tôi
và chú cũng lý hội được bí mật của bản thể một cách sâu xa, chủ diễn tả một
cách sống động, phần nhiều người suy tưởng không thể làm được.”
“Bây giờ anh cắt nghĩa cho tôi điều mà tôi vẫn không hiểu nổi: suy tưởng
không cần hình ảnh.”
“Tôi hiểu điều đó đã lâu. Trí óc tôi luôn luôn trừu tượng hoá sự vật, nó quay
lưng vào cái gì có hình tượng và tìm cách xây dựng một thế giới thuần túy
tinh thần. Nhưng chú, chú chỉ chú trọng đến cái gì vô thường, bất nhất và
hủy diệt, chú quan niệm rằng ý nghĩa cuộc đời chính ở cái gì biền biệt nổi
trôi. Chú không hề từ bỏ quan điểm của chú, chú dem hết thân thể và linh
hồn phụng sự nó; với sự thích thú, chú làm cho nó có một giá trị tối thượng,
chú làm cho nó thành biểu tượng của vĩnh cửu. Còn như con nhà tư tưởng
chúng tôi, chúng tôi tìm cách đến gần Thượng Đế bằng cách từ khước cuộc
đời. Chú, thì chú tới gần Thượng Đế bằng cách yêu sự sáng tạo của Ngài và
chú tái tạo sự sáng tạo ấy. Cả hai phương pháp đều là phương pháp của
phàm nhân, đều bất toàn; nhưng nghệ thuật hồn nhiên chơn chất hơn.”
“Tôi không biết, nhưng các nhà tư tưởng và thần học như các anh, các anh
có vẻ nắm được cuộc sống hơn, các anh được giải thoát hơn, các anh không
thất vọng. Tôi không ao ước khoa học của anh từ lâu rồi, nhưng tôi ao ước
được điềm tĩnh, quân bình, yên tĩnh như anh.”
“Tôi chẳng có gì để chú ao ước cả, không làm gì có cái yên tĩnh như chú
hiểu. Yên tĩnh có thực nhưng nó không phải cái yên tĩnh thường xuyên có
mãi trong ta, Sự yên tĩnh duy nhất mà ta có là sụ yên tĩnh mà ta phải luôn
chinh phục lấy, phải luôn luôn tranh đấu mà chinh phục nữa. Chú không
trông thấy tôi tranh đấu, chú không biết tôi vật lộn trong việc học hành của
tôi, chú cũng không biết cuộc vật lộn của tôi khi tôi nằm trong phòng cầu
nguyện. Cũng may mà chú không biết đấy. Chú chỉ nhận thấy tôi không hay
cau có như chú, vì thế mà chú cho là tôi yên tĩnh. Nhưng đó cũng là một