mắc gì ông phải tới gặp ngài Trung sĩ, nhưng ông ta rất bận. Bọn cha đã
phải chôn anh con ở đây, bên ngoài pháo đài, vì cái xác đã bắt đầu thối rữa.
Con làm ơn kể với mẹ và hãy cố an ủi bà.”
“Giờ hãy xem miếng tiếp theo này nói gì. Nhìn này, chỉ có một ký tự duy
nhất. Nó là từ chiến tranh, trong ngôn ngữ của người mọi, nhưng nó cũng
có những nghĩa khác nữa. Nó có thể được hiểu là sự báo thù, nếu ông xoay
ngược lại như thế này, nó còn có thể đọc là công lý. Không thể hiểu rõ cụ
thể người ta muốn nói gì. Đó là một phần đa nghĩa của tiếng mọi.”
“Tương tự như vậy, với những tấm thẻ còn lại.” Tôi thọc bàn tay lành lặn
vào cái rương và khua khoắng. “Chúng tạo nên một bộ ký tự. Chúng có thể
được đọc theo nhiều trật tự khác nhau. Hơn thế nữa, mỗi tấm thẻ có thể có
nhiều cách đọc. Kết hợp với nhau, chúng có thể được đọc như một tờ nhật
báo địa phương, hoặc một kế hoạch chiến tranh, hoặc có thể quay ngược
chúng và đọc thành một thiên sử về những năm cuối của Đế chế - ý tôi là
Đế chế cũ. Không có sự thỏa thuận nào giữa các học giả về phương thức
dịch những di cảo này của người mọi cổ đại. Có thể tìm thấy những bộ
tương tự được chôn khắp nơi trên sa mạc. Tôi tìm thấy bộ này cách đây
chưa đến ba dặm, trong tàn tích của một tòa nhà công cộng. Nghĩa địa cũng
là một địa điểm tốt khác để tìm kiếm, mặc dù không phải lúc nào cũng dễ
dàng tìm ra huyệt mộ của người mọi. Người ta khuyên rằng chỉ đào ngẫu
nhiên thôi, biết đâu ngay dưới chân mình, ông sẽ tình cờ phát hiện được
những mẩu nhỏ, những mảnh vỡ, hay đồ tưởng niệm của người đã khuất.
Trong không khí cũng vậy. Không trung lúc nào cũng đầy tiếng thở dài và
than khóc. Chúng không bao giờ tan đi, nếu chú tâm lắng nghe với một đôi
tai đầy cảm thông, ông có thể nghe thấy chúng vang vọng mãi trong vũ trụ
kia. Đêm tối là thời điểm thích hợp nhất. Có những lúc ông thấy khó ngủ,
chính vì ông đã nghe được những tiếng kêu than của người đã khuất, cũng
như những bút tích của họ, ông muốn hiểu thế nào cũng được.
Cảm ơn ông, tôi đã dịch xong.”
Tôi đã theo dõi Joll suốt buổi. Ông ta không hề nhúc nhích, ngoại trừ
việc đặt tay lên tay áo người thuộc cấp khi tôi đề cập đến Đế chế và ông ta
