Tôi đưa vị khách của mình vào kho thóc tối tăm lạnh lẽo. “Chúng tôi hy
vọng sẽ thu được ba nghìn giạ thóc từ đất công năm nay. Chúng tôi chỉ gieo
trồng một vụ mỗi năm thôi. Thời tiết đang mưa thuận gió hòa.” Sau khi trò
chuyện về lũ chuột cống và cách hạn chế sự sinh sôi của chúng, chúng tôi
trở lại căn lều bốc mùi tro ẩm và thấy những tù nhân đã ở đó quỳ gối trong
góc lều. Một tù nhân già và một cậu thiếu niên. “Họ bị bắt cách đây vài
ngày”, tôi nói. “Đã có một vụ cướp bóc xảy ra cách đây chưa tới hai mươi
dặm. Thật kỳ lạ. Bọn họ vẫn thường lánh xa pháo đài công sự. Hai người
này bị bắt sau đó. Họ khai rằng mình không tham gia vụ cướp. Tôi không
biết nữa. Có thể họ nói thật. Nếu ông muốn nói chuyện với họ, dĩ nhiên tôi
sẽ thông ngôn giúp ông.”
Mặt cậu thiếu niên sưng húp và thâm tím, một bên mắt sưng phồng
không mở nổi. Tôi ngồi xổm xuống trước mặt và vỗ nhẹ má cậu ta. “Nghe
này, cậu bé”, tôi nói bằng phương ngữ của vùng biên giới, “chúng ta muốn
nói chuyện với cháu”.
Cậu ta không phản ứng.
“Nó đang giả vờ”, tên lính canh nói. “Nó hiểu cả đấy.”
“Ai đánh nó vậy?”, tôi hỏi.
“Không phải tôi”, tên lính canh trả lời. “Lúc mới đến nó đã bị như vậy
rồi.”
“Ai đã đánh cháu?”, tôi hỏi cậu ta.
Không nghe tôi nói, cậu ta chỉ nhìn chằm chằm qua vai, nhưng không
nhìn tên lính canh mà nhằm vào ông Đại tá Joll đang đứng cạnh hắn.
Tôi quay sang Joll, “Chắc là trước đây nó chưa từng thấy thứ gì như
vậy.” Tôi phác tay. “Ý tôi là cặp kính. Hẳn nó nghĩ ông bị mù.” Nhưng Joll
không cười đáp lại. Xem chừng ông ta muốn giữ vẻ lạnh lùng trước mặt các
tù nhân.
Tôi ngồi xổm trước mặt ông già. “Nghe này, bố già. Ông bị giải về đây
sau khi bị bắt trong một vụ cướp hàng. Ông thừa hiểu mức độ nghiêm trọng
