ĐỔI MỚI TỪ CỐT LÕI - Trang 370

tính toán của chúng ta vẫn có thể tạo ra các
kết quả ngẫu nhiên. Đánh giá mức độ dự đoán
được của kết quả cải cách và ý nghĩa của bất
kỳ điều không chắc chắn còn lại nào vẫn còn
là một thách thức về giả thuyết với các hàm ý
thực tế quan trọng. 15. Thách thức cải thiện
mức độ dự đoán được đã được giải quyết
thành công phần nào nhờ khoa học tự nhiên.
Nhiều ngành khoa học ngày nay có vẻ bị ảnh
hưởng và xuống dốc – ví dụ như dự đoán
được hoặc bị chi phối bởi các luật nhân quả
rõ ràng. Nhưng không phải lúc nào cũng vậy:
Nhiều sự việc xảy ra trong thế giới tự nhiên
có vẻ rất ngẫu nhiên và phức tạp đến không
hiểu nổi đối với người cổ đại và các nhà khoa
học thời kỳ đầu. Nghiên cứu bám chặt lấy
phương pháp khoa học đã mang lại tính dự
đoán được để từ đó đạt được nhiều tiến triển.
Ngay cả khi các giả thuyết tiên tiến nhất của
chúng ta đã thuyết phục được các nhà khoa
học rằng thế giới này không hề tất định thì ít
nhất các hiện tượng cũng xảy ra ngẫu nhiên
theo cách dự đoán được. Ví dụ như các căn
bệnh lây nhiễm trước đây dường như xuất
hiện rất ngẫu nhiên. Con người không hiểu
điều gì đã gây ra chúng. Ai sống, ai chết thật
khó đoán định. Tuy kết quả có vẻ ngẫu nhiên
nhưng quá trình dẫn đến kết quả thì không hề
ngẫu nhiên – mà chỉ là không được hiểu đầy
đủ. Ngày nay, với rất nhiều loại ung thư, xác
suất sống sót của bệnh nhân chỉ có thể được
diễn đạt bằng phần trăm, tương tự như trong