còn cái bộ mặt gớm ghiếc nhìn tôi qua kính cửa sổ ấy – nó của ai vậy? Đầu
tôi muốn vỡ tung ra. Rõ ràng có điều gì đó siêu nhân, tội lỗi khủng khiếp
trong chuyện này, một sự pha trộn ma quỷ với người thực!
Tôi liếc mắt nhìn Xvetilôvich vẫn đang vui vẻ và nghịch ngợm bước đi
cạnh tôi, dừng như những suy nghĩ ấy không tồn tại đối với anh ta. Buổi
sớm nay quả tuyệt đẹp: mặc dù ngày u ám, vàng mặt trời vẫn lấp ló sau
những đám mây đen và từng chiếc lá vàng trên cây như đang ngây ngất
khoan khói dưới làn sương ban mai ấm áp...
– Anh trông kìa, một nhành hoàn diệp liễu đã ló lên giữa đồng, đỏ ửng
kia: nó thẹn thùng đấy, khổ chưa! – Xvetilôvich xúc động thốt lên.
Anh đứng trên bờ cao, dướn cả người về phía trước. Khóe miệng khắc
nghiệt dịu lại, một nụ cười bẽn lẽn vương vất trên gương mặt, mắt nhìn xa
xăm. Toàn thân hình anh tưởng như nhẹ bỗng, như sắp bay bổng lên trên
mảnh đất nghèo nàn mà thân thương này.
“Những người như anh bước lên giá hành hình cũng nhẹ nhõm như vậy, -
tôi thầm nghĩ. – Họ thản nhiên đặt mái đầu thanh tú xuống dưới lưỡi rìu
đao phủ nhớp nhúa, bẩn thỉu...”
– Ôi, quê hương tôi! – anh thở dài. – Quê hương thân thương, duy nhất
của tôi! Sao Người nỡ cay nghiệt làm vậy với những nhành hoàn diệp liễu
nhú lên trên đồng nội quá sớm? Tuyết đông băng giá sẽ chôn vùi chúng, giá
rét sẽ bẻ gẫy chúng. Vội vàng chi vậy, em hoàn diệp liễu ngu ngốc?...
Nhưng can ngăn em sao nổi! Em nấn ná sao được!
Tôi đặt tay lên vai anh, nhưng vội bỏ xuống. Tôi hiểu rằng anh hoàn toàn
không tầm thường như tôi, rằng giờ đây con người ấy đang bay bổng trên
mây, trên gió, chứ không phải đang đứng đây.
– Anh Bêlôrétxki này, anh còn nhớ lời đề tựa của anh cho tập “Dân ca,
tình ca, truyền thuyết Bêlôruxia” không? Tôi vẫn nhớ từng lời: “Trái tim
Bêlôruxia nơi tôi xót xa khi tôi thấy người đời lãng quên những lời vàng
ngọc, những việc cao quý của nhân dân ta”. Quả là một câu thấu tình đạt
lý! Chỉ riêng một câu này đủ để tha thứ cho anh mọi tội lỗi. Biết nói sao,
