... Khi chiều tối từ khu trại trở về lâu đài, tôi mệt mỏi bạc nhược đến nỗi
hầu như không còn tự chủ được nữa. Tôi bắt đầu có cảm tưởng tất cả đều
tuyệt vọng rồi: cả những cánh đồng vô bờ màu nâu xám xịt ấy, cả những
sình lầy, cả những còn người sống dở chết dở vì sốt rét, cả khu vườn đang
chết dần chết mòn vì già cỗi-tất cả mảnh đất vô vọng mà vẫn thân thương
ấy, ngày u ám mây đen, đêm đỏ lừ mắt sói hoặc mưa xối xả không dứt cơn.
Nađêia Janôpxkaia đã đợi tôi, vẫn gian phòng hôm qua, và vẫn với vẻ kỳ
lạ trên gương mặt nhăn nhó, ăn mặc vẫn xềnh soàng như vậy. Duy chỉ trên
mặt bàn bày bữa trưa muộn mằn là vài thay đổi.
Bữa ăn quá ư đạm bạc, không tốn của nữ chủ nhân đến một xu bởi vì các
món ăn đều là thực phẩm sẵn có ở nông thôn. Nhưng ở giữa bàn có đặt một
chai rượu vang, có lẽ cũng lấy ra từ hầm rượu của nhà. Tất cả những thứ
khác còn lại chỉ là phô trương màu sắc sặc sỡ và hình dạng kỳ dị. Giữa bàn
là một bình hoa bằng bạc cám hai cành phong vàng rực: cạnh bình hoa là
một bộ đồ ăn súp cũng bằng bạc, nhưng chắc hẳn thuộc một bộ khác – một
chén để muối bằng bạc, bát đĩa. Tuy nhiên, điều làm tôi ngạc nhiên không
phải là các bộ đồ bày biện bàn ăn hơn nữa chúng lại rất tạp nham, không
đồng bộ, đã xỉn màu vì cũ kỹ, đôi chỗ đã móp méo. Điều khiến tôi ngạc
nhiên là bộ đồ ấy đầu là những đồ cổ do bàn tay các nghệ nhân địa phương
làm ra.
Tất nhiên, các bạn đọc của tôi đều biết rõ là vài ba thế kỷ trước đây bát
đĩa bằng vàng bạc ở Bêlôruxia đều là đồ Đức và du nhập từ đất Phổ vào.
Những đồ mỹ nghệ ấy trang trí chi chít những hoa văn, những hình vẽ
thánh nhân và thiên thần, trông xinh xắn và diêm dúa đến buồn nôn. Biết
làm sao được cái “mốt” thời bấy giờ nó như vậy.
Những đồ bày biện trên này đây đều của ta cả, những hình người thô
thiển, chắc nịch trên bình hoa, những nét hoa văn độc đâó. Ngay cả đến
những hình phụ nữ vẽ trên chiếc chén đựng muối cũng có diện mạo hơi thô
của người địa phương đây.
Ngoài ra, trên bàn còn bày hai chiếc cốc lớn bằng thứ thủy tinh màu sắc
sặc sỡ cổ xưa mà bây giờ có các vàng cũng không tìm đâu được (miệng
